Pelvik muayene şöyledir: Doktor ilk önce karnın alt kısmına bakarak burada olan ameliyat izlerini not eder. Daha sonra her iki elini kasık bölgelerine yerleştirerek burada lenf bezi büyümesi olup olmadığını araştırır. Dış genital sistemi (vulva) gözle inceler ve varsa patolojileri saptar. Daha sonra labium majusleri her iki elle aralayarak yukarıdan aşağı klitoris, üretra ağzı, himen ve artıklarınında varolan patolojileri ve varsa doğum esnasında oluşan hasarları not eder. Daha sonra hasta bakire değilse vajinal spekulum denen alet (metal ya da plastik olabilir) dikkatlice vajinaya yerleştirilir. Bu esnada doktor vajinayı tümüyle inceleme imkanı elde eder. Varolan akıntının niteliği not edilir. Daha sonra spekulum biraz daha derine itilerek serviks gözlenir. Serviksteki erozyon ("yara"), doğuma bağlı yırtık, varsa enfeksiyon belirtileri not edilir. Bu esnada papsmear fırçası serviks içine yerleştirilerek birkaç kez döndürülür. Böylece serviks içi ile serviks vajina birleşim yeri arasından hücre numunesi toplanır. Fırça dışarı çıkarılarak özel bir cam üzerine yayılır ve hemen özel bir sprey sıkılarak işleme tabi tutulur. Daha sonra spekulum bulunduğu yerden yavaşça çıkarılır. Çıkarma esnasında sistosel veya rektosel gibi doğumlara bağlı olarak gelişmiş sarkmalar varsa not edilir.

Pelvik muayenenin sonraki aşaması elle yapılan muayenedir. Doktor bir elinin işaret ve orta parmağını vajinaya yerleştirir, diğer elini de karın alt kısmına bastırır. Bu incelemede ilk önce iki el arasında kalan uterusun büyüklüğü, kıvamı, varolan uterusa ait kitleler ve uterusun pozisyonu (öne dönük, ters) notedilir. Doktor bu aşamada serviksi ileri geri ve yanlara doğru hareket ettirir ve hastanın yüzünde bir ağrı işareti olup olmadığını kontrol eder (Bu esnada ağrı duyulması enfeksiyon ya da dış gebelik habercisi olabilir). Daha sonra doktor sol elini mesane üzerine yerleştirerek bastırma esnasında ağrı olup olmadığını kontrol eder (ağrı olması sistit belirtisi olabilir). Takiben doktor sağ elini ilk önce vajinanın yan duvarına doğru getirerek sağ yumurtalık ve çevresindeki yumuşak dokular hakkında bilgi edinir. Burada muayene esnasında bölgede kitle olup olmadığı kontrol edilir. Bölgede bastırmakla aşırı ağrı olması enfeksiyon habercisi olabilir. Aynı işlem sol yumurtalık bölgesinde de tekrarlanır ve pelvik muayene tamamlanmış olur.

Pelvik muayene esnasında eğer kanama yoksa papsmear rutin olarak, hiç bir patoloji saptanmasa bile alınır. Muayene esnasında gerekli bazı durumlarda vajinal kültür için numune de alınabilir.

Daha sonra ultrasonografik incelemeye geçilir. Ultrasonografik inceleme doktor tercihine göre rutin olarak her hastaya uygulanır ya da muayene esnasında patolojik bulgular saptanması durumunda bir ileri inceleme yöntemi olarak uygulanır. Bakire olmayanlarda vajinal ultrason abdominal (karından) yapılan ultrasona göre çok daha net bilgiler verir.

Ultrasonografik incelemenin amacı muayene esnasında elde edilemeyen bazı ek bilgileri sağlamaktır. Bunlar arasında en önemlisi endometriumun (rahim iç tabakası) normalden fazla kalınlaşması ve overlerde ele gelmeyen kistik durumlardır (Polikistik over sendromu).

Ultrasonun en önemli avantajı ise muayene esnasında ortaya çıkarılan patolojik durumların derecesinin anlaşılmasıdır. Uterusta kitle (myom) varsa bunun uterusun hangi bölgesinde yer aldığı, büyüklüğü ve iç yapısı hakkında bilgi edinilir. Over kisti varlığında ise ultrasonda bu kistin ovulasyondan (yumurtlama) arta kalan bir kist olup olmadığı anlaşılır. Kistin iç yapısı gözlenerek bu kistin over kanseri niteliği taşıyıp taşımadığı araştırılır. Bazen de bu over kisti sanılan kitlenin genital bir abse ya da tüplerin içinde oluşan sıvı birikimi olduğu yönünde izlenimler edinilebilir.

Ultrasonun diğer bir avantajı da pelvis boşluğunda ele gelmeyen sıvı birikimlerini saptayabilmesidir. Bu bölgede sıvı birikimi genellikle özel bir anlam taşımamakla beraber muayene esnasında şüphelenilen bir ön tanı için ek bir bilgi sağlayabilir (dış gebelikte karın içinde kan toplanması, ya da over kisti yırtılması sonucu kistin sıvısının karıniçine boşalması gibi).

Bakirelerde muayene: Spekulum muayenesine kadarki aşamalar aynıdır. Spekulum muayenesi aşaması atlanır. Rektal (makattan) bimanuel (çift elle) muayene amacıyla sağ işaret parmağı vazelinle kayganlaştırıldıktan sonra rektuma yerleştirilir ve sol el de karın alt kısmına yerleştirilir. Vajinal bimanuel muayenedeki bilgilerin tümü bu muayenede elde edilir. Bu muayene hafif rahatsızlık verici olmasına karşın çok önemli bilgiler vermesi nedeniyle mutlaka yapılır. Ultrason bu incelemenin yerini her zaman tutamaz.

Daha sonra ultrason incelemesi amacıyla hastaya su içirilir. İdrar yapma hissi uyandığında abdominal (karından) ultrason yapılır. Abdominal ultrason vajinal yoldan yapılan ultrason kadar net bilgiler vermemekle beraber kist, myom veya diğer kitlelerin ortaya çıkarılmasında oldukça önemlidir.