TMMOB Makina Mühendisleri Odası İstanbul Şubesi Yönetim Kurulu Sekreteri C. Ahmet Akçakaya, Ramazan Bayramı tatilinde yola çıkmadan önce dikkat edilmesi gereken hususlara ilişkin bir açıklama yaptı.

2 Mayıs’ta başlayacak olan bayram tatiliyle birlikte trafikte yoğunluğun ve tehlikenin artacağı bir haftaya girmiş olacağız. Maalesef bayram tatili süresince trafik yoğunluğu artışına paralel olarak trafik kazaları da artmakta, her yıl binlerce insanımız bu kazalar neticesinde hayatını kaybetmektedir. Bu durum bayram tatili öncesinde yola çıkmadan sürücülerin ve yetkililerin alması gereken önlemler ve dikkat edilmesi gereken konuların önemini ortaya koymaktadır.

EGM'nin yayımladığı 2021 genel tablosunu da sunan Aralık 2021 bültenine göre, Türkiye'de 2021 yılında toplam 430.204 trafik kazası yaşanırken bunların 187.524'ü ölümlere ve yaralanmalara sebep olan kazalar oldu.

EGM'den alınan verilere göre, ölümlü-yaralanmalı kazalarda 2021 yılında da en büyük kusur sürücülerin oldu. Bu kazalara sebep olan 223.978 kusurun 2020’ye benzer bir şekilde %87’sinin sürücü; %8,2’sinin yaya, %2,5’inin araç, %1,8’inin yolcu ve yalnızca %0,5’inin yol kaynaklı olduğu tespit edilmiş.

EGM'nin verilerine göre ayrıca, 2020'de bir önceki yıla göre ölümlere ve yaralanmalara sebep olan kazalara karışan bisiklet sayısı %7 azalmıştı. 2021, bu sayının tekrar yükselişe geçerek %16,8 arttığı, 8887 bisikletin can kaybı ve yaralanmalar ile sonuçlanan kazalara karıştığı bir yıl oldu.

Göründüğü üzere yaşanan kazaların büyük bir kısmı insan faktöründen kaynaklanmaktadır. 

Tedbir Hayat Kurtarır

İnsan hatası nedeniyle meydana gelebilecek trafik kazalarını en aza indirmek için bayram tatilinde yola çıkan sürücülerin ve tüm yolcuların emniyet kemeri takmaları, hız sınırına uymaları, yorgun, uykusuz ve alkollü araç kullanmamaları ve hatalı sollama yapmamaları gerekir. Sürücüler yola çıkmadan önce yeteri kadar dinlenmeli, 2-3 saatte bir mutlaka mola vermelidir. Uzun mesafeli yolculuklarda, mümkünse iki sürücü ile yola çıkılmalıdır. Yolculuk öncesi, görüşü engelleyen, refleksleri ağırlaştıran ilaçlar alınmamalıdır. Sürücüler, gereksiz ve hatalı sollama yapmaktan kaçınmalı; virajlarda, kavşaklarda ve tepe üstleri gibi görüş mesafesinin dar olduğu yerlerde hızlarını düşürmelidir. Yayalar karşıya geçişlerde mutlaka yaya geçidi kullanmalıdır. Araçlardaki ilk yardım çantası, üçgen reflektör, yangın söndürme cihazı gibi zorunlu donanımların tam olduğu kontrol edilmelidir.

Yol yapım ve yenileme çalışmalarında uyarı ve ikazların yeterli olmaması nedeniyle de birçok kaza meydana gelmektedir. Bu kısımlardaki uyarıcı ve ikaz levhalarının eksiksiz bir şekilde konulması ve dış etkenlerden (rüzgâr, kar, yağmur, insan müdahalesi vb.) etkilenmeyecek şekilde sabitlenmesi gerekmektedir.

Sürücüler İçin Öneriler:

Lastik:  Bu havalarda Kış lastiği ile yola çıkılmamalı, Yaz Lastiği takılmalıdır. Yolculuk öncesi tüm lastiklerin hava basınçları “Yüklü Araç” değerine çıkarılmalıdır.

Hız: Tatil araçlarının sürücüleri hız sınırına mutlaka uymalıdır. Biz makina mühendisleri için hızın artması aracın kinetik enerjisini hızın karelerinin oranı kadar artırır. Yani otoyolda 100km/h ile gitmesi gereken bir otobüs 120km/h ile giderse hızı %20 artarken kinetik enerjisi %44 artar ve bu artış da çarpışma sırasında araca ve yolculara etki eden atalet kuvvetini yükseltir.   

Emniyet Kemeri: Ön ve arka koltuklarda emniyet kemeri mutlaka takılmalı. Şehirlerarası otobüslerde de yolcular emniyet kemeri takmalıdır. Çarpışma sırasında tüm yolculara etkiyen ve yolcunun ağırlığının 20-30 katına kadar çıkabilen atalet kuvveti, yolcuları koltuktan fırlatmaya çalışırken sadece emniyet kemeri onları koltuğa ve hayata bağlar.

Fren ve Takip Mesafesi: Tatil araçlarının ağırlığı, günlük işe gidiş-geliş kullanımına göre daha fazla olduğu için takip mesafesi de boş araca kıyasla artırılmalıdır. Tatil aracı sürücüsü günlük kentiçi ve yüksüz kullanıma kıyasla fren pedalına daha yüksek ayak kuvvettle basabilmeli bunun için de oturma pozisyonu doğru ayarlamalıdır. Sürücülerin günlük şehir içi kullanımdan daha ağır olan aracı tatil yolunda yüksek hızda ve uzun yokuş-inişlerde aralıksız kullanması frenlerin ısınmasına, fren mesafesinin uzamasına veya hiç tutmamasına (fading) neden olabilir. Uzun yokuş inişlerde hızı sabitlemek için vites küçülterek motor kompresyonundan yararlanılmalıdır.

Yük Güvenliği: Steyşin otomobillerde bagajdaki yük sabitlenmelidir. 

Yükleme: Araçta taşınabilecek yolcu ve yük miktarı aracın ruhsatındaki değeri geçmemelidir.

Bakım: Yola çıkacak araçların bakımları tatile çıkmadan en az bir hafta önce yetkili veya yetkin servislerde yaptırılmalı, bakımdan çıkar çıkmaz yolculuğa çıkılmamalıdır. Bu şekilde yolculuktan önce bakım sonrası kalabilecek noksanlar veya çıkabilecek hatalar tamamlanmış, fren balatası gibi alışması gereken parçalar alıştırılmış olacaktır. Fren parçaları (balata, kampana, disk) değişmiş araçların yolculuk öncesi trafiğin az olduğu yollarda ve düşük hızlarda tam fren yapılarak alıştırılmalıdır.

Bölünmüş Yol ve Otoyollarda “Şerit Disiplini” uygulanmalı

Ne yazık ki bölünmüş yollar ve otoyollarımızda “şerit disiplini” uygulanmamakta ve denetlenmemektedir. Sürücüler yanlış örneklere karşın aşağıdaki kurallara uymalıdır:

- Otomobiller dâhil, otoyollarda şeritler boşken en sağdan gitmek zorunludur.

- Orta şeridi işgal etmek veya orta şerit işgal edilmiş düşüncesiyle sağ şeritten geçmek kesinlikle yasaktır. 

- Sol şerit sürekli olarak kullanılmamalıdır. Bu şerit yalnızca önceki aracı sollamak için kullanılır.  Sol şeritteyken öndeki aracı selektörle taciz etmek yasaktır.                                                                          

- Otobüsler kamyonlarla birlikte sağ şeritten gitmelidir. Otobüs ancak önündeki kamyonu geçmek için orta şeride girebilir. Eğer sağ şerit kamyonlarla doluysa otobüs orta şeridi otomobillerle birlikte kullanabilir ve sonrasında tekrar sağ seride geçer. Sol şeridi ise asla kullanamaz.

- Takip mesafesi kuralına uymak her daim zorunludur.

LPG’li araçların teknik denetimi

LPG’li araçların bakım ve kontrolü, yollardaki güvenliğimiz açısından son derece önem teşkil etmektedir. Maalesef Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’nın 23 Haziran 2017 tarihli Resmi Gazete’de yayınladığı yönetmelikle birlikte; LPG’li araçlar için “Gaz Sızdırmazlık Raporu” aranması zorunluluğunu tamamen ortadan kaldırılmıştır. Söz konusu uygulama sonucu uzman mühendislerin istihdam edildiği, standartlara uygun dönüşüm yapan yetkili firmalar piyasadan silinmeye, kayıt dışı, yetkisiz, niteliksiz, bünyesinde uzman bulundurmayan, standart dışı malzemenin kullanıldığı, kontrolsüz firmalar piyasaya tekrar hâkim olmaya, halkın can ve mal güvenliği yeniden ciddi bir şekilde tehdide maruz kalmaya başlamıştır.

Söz konusu denetimlerin kaldırıldığı bu ortamda sürücüler LPG’li araçlarını 6 ayda bir veya 10.000 km’de bir mutlaka bakıma sokmalı, Makina Mühendisleri Odası LPG/CNG Gaz Sızdırmazlık Araç Kontrol İstasyonlarında araçlarını kontrol ettirmelidirler. LPG’li araç sürücüleri, muayene sonrası araçlarından gaz kokusu gelmesi durumunda bu kontrolü ücretsiz olarak istasyonlarımızda yaptırabilirler.

Kazaları en aza indirmek için sürücülerimiz uyarılarımızı mutlaka dikkate almalıdır. Sürücü ve yayaların dikkat etmesi gereken hususlarla birlikte, ilgili makamlar da gerekli önlemleri alarak yurttaşlarımıza güvenli bir yolculuk sağlamak için azami özen göstermelidir.

Trafik kazalarının gölge düşürmediği bir tatil dileğiyle bayramınızı kutlar, iyi yolculuklar dileriz.