TÜBİTAK Başkanı  Prof. Dr. Hasan Mandal, Dünya Çevre Günü  dolayısıyla Çevre TV tarafından düzenlenen özel programa katıldı.  Mandal, “Bilim ve Teknoloji Temelli Yeşil Dönüşüm”   başlığıyla TÜBİTAK'ın yeşil dönüşüm stratejilerini anlattı.

Çevre konusunun geçmişte farkındalık olduğunu ama günümüzde zorunluluğa dönüştüğünü vurgulayan Mandal, “Çevre dediğimizde ne tip bir zorlukla karşı  karşıyaysak; ister pandemi boyutu ister ekonomi boyutu olsun bütünsel bakışla yaklaşıldığında birbirinden etkilenen yapılar olduğunu görüyoruz. TÜBİTAK olarak bu bütünsel bakışı oluşturmaya çalışıyoruz." dedi.

“TÜBİTAK'ın oluşturmaya başladığı  yaklaşım, bilgiyi üreten kurumlarla bilgiyi kullanan kurumları bir araya getirmek”

“Geçmişte bu sorunların çözümü  geleneksel yöntemlerle mümkündü  ancak yaşadığımız güçlük çok daha yenilikçi bir bakışı, bütünsel bir bakışı beraberinde getiriyor. Karmaşık, değişken ve dinamik bir yapı ile karşı  karşıyayız. Konuya bakış noktası ortak akıl, bilim ve teknoloji ekseninde olması gerekiyor. TÜBİTAK'ın oluşturmaya başladığı  yaklaşım, bilgiyi üreten kurumlarla bilgiyi kullanan kurumları  bir araya getirmek.”  ifadelerini kullanan Prof. Dr. Mandal,  “Ortak bir güçlük için kurumların birlikte çalışma zorunluluğu var. TÜBİTAK da tüm destek programlarında tüm ilgili paydaşları  bir arada tutup çözüm üretimini ve gerekli insan kaynağını  oluşturuyor. Bütünsel bakış  ve yenilikçi bakış açısına ihtiyaç var, bilgi sahibi kişi ve kurumlarla bilgiyi kullanacak olanların birlikte çalışma zorunluluğu öne çıkıyor." vurgusu yaptı. 

Gelecek odaklı  senaryoları doğru yorumlamak gerektiğine dikkat çeken TÜBİTAK Başkanı, "Şu an dünya ortalaması  olarak nötrün 1.1 derece üzerindeyiz. Türkiye, Dünya ortalaması üzerinde artışa sahip, sadece Türkiye değil özellikle Akdeniz bölgesi ülkeleri… Marmara Denizi için müsilaj tesadüfi değildi ve bir daha olmayacağının garantisi yok çünkü  sorunlar bertaraf edilmedi. Coğrafya güçlükleri nedeniyle biz daha radikal ve keskin önemler almalıyız. Bizim kurum olarak öncelikli konumuz yeşil dönüşüm.”  değerlendirmesinde bulundu.

“2021 yılında bütçenin dörtte birini yeşil dönüşüme ayırdık”

Yeşil dönüşümü, dijitalleşme ile birlikte ele aldıklarının altını çizen Mandal, “Bilgi üretme, geliştirme ve inovasyon konusunda kapasitemiz var. 2021’de TÜBİTAK’a gelen başvurularda her 4 projeden biri yeşil dönüşüm odaklı. İster üniversite, ister sanayi, ister girişimcilik boyutunda olsun, bizi başarılı kılacak unsur tüm bu paydaşları bir arada tutabilmemiz. Birlikte öğrenme noktasında tüm paydaşları ne kadar bir arada tutarsak o kadar başarılı  olacağız.”  ifadelerini kullandı.

Prof. Dr. Mandal,  “TÜBİTAK katkı  sunan bir kuruluş.  2021 yılında bütçenin en az dörtte birini yeşil dönüşüme ayırdık, bu yıl daha da fazla olacak. Ülkemiz çözüm üretme konusunda birçok ülke için de referans olabilecek bir potansiyele sahip. Birlikte çalışmayı  sürekli  hale getirerek eyleme ve çıktıya dönüştürmek gerekiyor.”  dedi.

Toplumun önemine de değinen Mandal, İklim"  değişikliği odaklı  tüm süreçlerde konuyu sadece teknolojik odaklı  görmek hatalı  olur toplumu dahil etmek gerekiyor farkındalık ve sorumluluk boyutuna dönüştükçe üretilecek olan çözümler daha kalıcı  ve etki odaklı  olacaktır. Bu başlığın en büyük etkeni toplum.”  diye  konuştu.

“Endüstri 4.0, toplumu bu kadar ilgilendirmiyordu. Şu an yaşadığımız en büyük zorluk gıda arz güvenliği bunu çevre ve iklim konularından ayırmak mümkün değil. Çözümü bittiği   noktada değil başında aramalıyız.” diyen Mandal, tek sağlık kavramına işaret ederek “Pandemide çevre sağlığı da önemli bir bileşen olarak ortaya çıktı. Çevre sağlığını düzeltmeden hastalıklarla mücadele edemeyiz.” vurgusu yaptı.

Gençliğin, sorunların çözümünde heyecanlı  ve sorumlu hareket ettiğini belirten Mandal, “Ben her zaman gençlere 'Bizim bilgimizi, bir takım tecrübelerimizi kullanın ama biz iyi bir referans değiliz' diyorum, çünkü  durum ortada.  Gençlerimizin heyecan ve sorumluluğunu gördükçe ki çözüm bulabilmek için ikisi de bir arada olmalı. Özelikle TEKNOFEST’e katılanlarda… Bu yıl  750 bin gencimiz ‘Ben çözüm üretmek istiyorum’ diyor. 5 yıl evvel 500 bin ziyaretçi vardı, bugün 750 bin yarışmacıya dönüştü. Geçen hafta Azerbaycan’daydık, 5 yıl önceki heyecanı Azerbaycan’da da gördüm. Gelecek bu gençlerimizde, çocuklarımızda.”  dedi.

Karadeniz’de düzenlenecek TEKNOFEST’teki 40 yarışmanın büyük çoğunluğunda çevre konusunun direkt veya dolaylı  olduğunu kaydeden Mandal, “Elektrikli araçlar yarışmalarında en baştan itibaren takım çalışması ile birlikte geliştirdikleri, tasarladıkları araçlardaki performansa baktığımız zaman ne kadar enerji verimliliği sağlayabilirlerse o kadar başaracaklarını  biliyorlar. Ben bu çocuklarımızı kutluyorum.”  dedi.

Prof. Dr. Mandal “Bu yıl lise öğrencilerimize yönelik iklim değişikliği araştırma projesi düzenlenecek. Bu talep öğrencilerimizden geldi,  ‘Gelecekte birileri sorunlarımızı çözsün diye bekleyemeyiz bize güvenin destekleyin dediler’. TÜBİTAK'ın görevi de bu,  hem farkındalık oluşturmak daha da fazla onları  desteklemek. Bu gençlerimizin üreteceği çözümlerden umutluyum.”  değerlendirmesinde bulundu.

Soru üzerine Ufuk Avrupa projesini anlatan TÜBİTAK Başkanı, “Konuyu uluslararası boyutta ele almak gerekirse Avrupa bu konuda önemli bir farkındalık oluşturmak istedi. Ana mottosu yeşil dönüşüm olan Ufuk Avrupa Programı  2021’de başladı. 100 milyar avroluk bütçesi var.  Konuştuğumuz tüm başlıklar gıda tarım sağlık yenilenebilir enerji... TÜBİTAK'ın  destekleme programları  ile Ufuk Avrupa’nın destekleme programları  paralel.”  dedi. 2021’de başlayan programda yeşil dönüşüm odaklı  başlıklarda Türkiye’nin başarısının Avrupa’nın üzerinde olduğunu belirten Mandal, “Birlikte ne yapabiliriz konusuna bakıyoruz, Türkiye ile iş  birliği yapmak noktasında daha fazla heyecan var. Türkiye hem sanayisi hem de araştırma kurumları  ile daha fazla katkı  ve geri dönüşüm alacak. Özellikle ülkemizin gelişimi için sonuç ve etki odaklı çözümler üretecek şekilde başarıya ulaşacak.” ifadelerini kullandı.

“Konunun farkında olan bir özel sektör var”

Mandal, özel sektörün konunun öneminin farkında olduğuna dikkat çekerek, “Riskler yüksek ama şunu söyleyebiliyorum. İlk kez özel sektörün bunu bir şekilde geçiştiririz diye bir bakışı  yok. Bu kez konunun farkında olan bir özel sektör var ve süreç aşağıdan yukarıya çalışıyor. Demir, çimento gibi 6 sektörde tetikleyici bir durum var. Süreci sahiplenen özel sektör gelecek için bilim ve teknoloji ile çözüm üretmeye çalışıyor. TÜBİTAK, altı  farklı  sektör alanında teknoloji yol haritalarını özel sektör ile hazırlıyor. İlk kez kamu desteği ortaya koymadan özel sektör  ‘Biz tehdidi görüyoruz bunun için çalışalım’ dedi. Bu süreci rekabet noktasından daha çok rekabet öncesi iş  birliği olarak görüyorlar. Yaşanılan sorunun farkındalar ve sorunu birlikte çözebileceğiz diyorlar. Yol haritası  hazırlama sürecini Bakanlıklarımız ile birlikte TÜBİTAK koordine ediyor. Bundan da gurur duyuyoruz.”  diye konuştu. Mandal, TÜBİTAK'ın İklim Şurası’nın çıktılarını  hemen çağrı   planlarına dönüştürdüğünü de belirtti.

Prof. Dr. Mandal, “Geleceğe özel sektör ne yapıyor diye baktığımızda çözüm arayışları anlamında biz kendilerini ikna etmeye çalışırken onlar bizi kamunun politikalarına yön verme noktasında ikna etmeye çalışıyor. Bu gelecekte örnek olacak. Özel sektörümüzü  tebrik ediyorum.”  yorumunu yaptı.

Mandal, “Bize gelen projelerde firmalar bir araya geliyorlar ‘Birlikte bu işi yapacağız TÜBİTAK bunu destekler mi?’ diyorlar. Ortak soruna ortak cevap bulmaya çalışıyorlar. ‘Siz yeter ki birlikte çalışın biz ona göre destek programlarını  dönüştüreceğiz’ diyoruz”  ifadeleriyle özel sektör firmalarının birlikte proje başvurularında duyulan memnuniyeti de paylaştı.

Dünya Çevre Günü'nü kutlayan ve bu özel yayın için Çevre TV’ye teşekkür eden TÜBİTAK Başkanı, Çevre TV’yi TEKNOFEST’e de davet etti.