Obezite; son yıllarda görülme sıklığının artması, beraberinde getirdiği sağlık problemleriyle yaşam kalitesini ve süresini düşürmesi nedeniyle günümüzün en önemli sağlık sorunlarından biri olarak öne çıkıyor. Son dönemlerde çocuklarda da obezite görülme sıklığı artıyor. Fazla kilo çocukları da tıpkı yetişkinlerde olduğu gibi; diyabet, yüksek tansiyon, yüksek kolesterol gibi hastalıklarla karşı karşıya bırakırken, onları depresyona da sürükleyebiliyor. Temel obezite tedavisinden fayda göremeyen bazı çocuklarda obezite cerrahisiyle çözüm bulunabiliyor. Memorial Şişli Hastanesi Obezite Cerrahisi Merkezi’nden Prof. Dr. Halil Coşkun, çocuklarda obezite cerrahisi hakkında bilgi verdi. 

Obezite çocuklarda pek çok hastalığa davetiye çıkarıyor

Dünya çapında obezite 1975 yılından beri neredeyse üç katı rakamına yükselen bir hastalıktır. 2016 senesinde yapılan bir araştırmaya göre de 5- 19 yaş arasında 340 milyondan fazla çocuk ve ergenin aşırı kilolu ya da obezite hastası olduğu belirlenmiş bir durumdadır. Dolayısıyla yetişkinler gibi çocuklar ve ergenler de obezite riski altındadır. Obezite, çocuklarda diyabet, yüksek tansiyon, yüksek kolesterol, yağlı karaciğer hastalığı, solunum problemleri, eklem ağrıları gibi pek çok soruna neden olabilmektedir. Bunun yanında obezitenin psikolojik etkileri de çocuklarda olumsuz sonuçlara yol açabilmektedir. 

Çocuklara yıllık doktor kontrolü şart

Çocuklarda obeziteyi önlemek için ebeveynlerin de yaşam tarzı alışkanlıklarını değiştirmesi gerekir. Örneğin sağlıklı beslenme ve egzersizin bir aile aktivitesi haline getirilmesi, ödül verirken gıdanın kullanılmaması, onun uyku düzeninin sağlanması obeziteyi önlemek açısından faydalı olabilir. Ayrıca, çocuğunuzun yılda en az bir kez sağlıklı çocuk kontrolleri için doktora görünmesini sağlamak önemlidir. Bu kontroller sırasında pediatri hekimleri çocuklarda boy-kilo ölçümünü yapar ve onun Vücut Kütle İndeksi’ni hesaplayarak bir sene içerisindeki değişimlerine göre önerilerde bulunabilir. 

18 yaş altına kontrollü olarak cerrahi uygulanabilir

Çocuklarda obezitenin pek çok yolla tedavisi bulunur. Çocuk endokrinoloji uzmanlarıyla birlikte beslenme ve diyet uzmanlarının yanında psikolojik destek çocuklarda obezite tedavilerini kapsar. Bazı özel durumlarda, kontrollü olarak ve uygun şartlar sağlanarak 18 yaş altındaki çocuklara obezite cerrahisi uygulanabilir.  Bu ameliyatlara “Adolesan obezite cerrahisi” yani “Ergenlik obezite cerrahisi” denilir. 

Yeni beslenme programına uyum çok önemli

18 yaş altındaki bir kişinin ameliyatını yapabilmek için en önemli kriter, çocuğun fiziksel gelişimini tamamlayıp tamamlamadığı ile ilgili çocuk endokrinoloji uzmanı, ameliyata hazır olup olmadığını anlamak için de çocuk psikiyatristiyle görüşmesi ve bu hekimlerin ameliyata onay vermeleridir. 18 yaş altındaki gençlerin ameliyat sonrası sürece uyum sağlayabilmeleri, yeni beslenme planlarını düzgün bir şekilde uygulayabilmeleri çok kolay olmasa da kontrollü adaptasyon ve anne baba desteği ile bu yöndeki sıkıntılar aşılabilmektedir. Ancak yine de adolesan cerrahisi oranları oldukça düşüktür.

Obeziteye ek hastalıklar varsa cerrahi düşünülebilir

Çocuklarda ve ergenlerde obezite cerrahisinin yapılabilmesi için bazı kriterlere hastanın uyumlu olması gerekir. Bu kriterler şöyle sıralanabilir: 

1. Obezite tedavisinin en az 6 ay ya da daha uzun bir süre boyunca başarısız olması,
2. Fizyolojik gelişimin tamamen ya da tama yakın düzeye gelmesi,
3. Morbid obezite konumunda (VKİ >40 kg/m2) ve obezite ile ilişkili ciddi ek hastalıkların bulunması,
4. VKİ 50 kg/m2 üzerinde ve daha hafif ek hastalıkların varlığı,
5. Karar verebilme kapasitesinin yeterli olduğunun psikiyatrik muayeneyle kanıtlanmış olması,
6. Destekleyici bir çevre ve aile ortamının olması.
7. Cerrahi tedaviye yönelik bilgilendirilmiş olunduğunu kanıtlayan onay formunun doldurulmuş olması.

Bu kriterlerin değerlendirilmesiyle ameliyat kararı verilen ergen, ameliyat öncesi ve sonrasında verilecek eğitici medikal ve psikolojik incelemelere devamlılık gösterebilmelidir. Ayrıca, beslenme kılavuzlarına bağlı kalmayı hem istemeli hem de başarabilmelidir.