Bebeğiniz uyku problemleri yaşıyorsa bunun nedeni geniz eti, burun tıkanıklığı, reflü gibi tıbbi sorunların yanı sıra duyu bütünleme problemleri de olabilir. Bebeklerin her gün birçok uyarana maruz kaldığını hatırlatan Yataş Uyku Kurulu Üyesi Uzman Fizyoterapist Yonca Görgül, duyu bütünleme ve uyku ilişkisine dair önemli bilgiler veriyor.

Bebekler doğdukları andan itibaren uyku, beslenme ve oyun üçgeninde hayatlarını devam ettirir. Henüz dünyaya yeni alışmaya çalışan bebekler için bu rutinin en önemli ve en büyük parçası uykudur. Uykuya olan ihtiyaç bebek geliştikçe azalır ve dünyaya olan adaptasyonu günden güne hızlanır. Bu adaptasyon sürecinin uykuyla olan ilişkisinin çok güçlü olduğunu söyleyen Yataş Uyku Kurulu Üyesi Uzman Fizyoterapist Yonca Görgül, bu ilişkiyi şöyle anlatıyor: “Bebekler her gün farklı uyaranlara maruz kalıp yeni şeyler keşfeder. Bedenleriyle yaptıkları yeni bir hareket, duydukları yeni bir ses, gördükleri yeni bir yüz gibi bu uyaranları çeşitlendirebiliriz. Bebeklerin uykuda da öğrenme halinde olduğunu varsayarsak, bu yeni bilgileri sinir sistemine işleme ve anlamlandırma sürecinin onlar için ne kadar önemli olduğunu anlayabiliriz.”

Duyu bütünleme problemi yaşayan bebekler uykuya dalmakta zorlanıyor 

Dünyaya adapte olmaya çalışan bebeğin uykusunun ilk aylarda düzensiz olabileceğini belirten Uzm. Fzt. Görgül, zaman geçtikçe bebeğin uykusu düzene girmediğinde uyku problemlerinden bahsedilebileceğini söylüyor. Yapılan bir çalışmada bebeklerde en çok rastlanan uyku problemlerinin uykuya dalmakta zorluk, sabah erken veya geç uyanma, gece sık uyanma, günlük uyku süresinin yaşına göre yetersiz olması, gün içi uykulu olma şeklinde olduğu görülmüştür” diyen Uzman Fizyoterapist Yonca Görgül, bu problemlerin altında yatan nedenleri şöyle açıklıyor: “Uyku problemlerinin sebeplerinin geniz eti, burun tıkanıklığı, reflü gibi tıbbi nedenler olabileceği gibi çevreden veya bedeninden aldığı uyarıların dozunu ayarlayamamakla da ilgili olabilir. Bu tarz zorluklar duyu bütünleme problemi ile alakalıdır. Bu problemi yaşayan çocukların uykuya dalmakta, uykuda kalmakta, diğer çocuklara göre daha çok zorlanır. Öncelikle bebeğin uyuduğu ortama bakmak gerekir. Fazla ışıklı ya da dağınık olması bebeğinizin görsel sistemini çok yoruyor olabilir. Ya da sese karşı hassas olan bebeğinizi dışarıdan gelen sesler rahatsız ediyor olabilir. Oda sıcaklığının yüksek olması sebebiyle terleyen bebeklerin uykuya geçişleri zorlaşabiliyor veya yatmadan önce yediği ağır yiyecek sebebiyle midesinden gelen uyarıları anlamlandıramadığı için rahatsızlık duyabiliyor. Eğer dokunsal hassasiyeti varsa yattığı çarşafın kırışık olması veya kıyafetinin etiketi, çok sıkı olması bile onun uykuya geçişine engel oluyor olabilir. Ya da kokuya karşı hassasiyeti varsa yeni yıkanmış çarşaf kokusu onu rahatsız edebilir.”

Ebeveynle temas halinde olmak bebekleri rahatlatıyor

Gün içerisinde aldığı uyaranlar da bebeğin uykuya geçişi için önem taşıyor. Birçok duyusal uyarana maruz kalan ve sinir sistemleri çok fazla yorulan bebekler uykuya adapte olmakta zorlanabiliyor veya gün içerisindeki hareket ihtiyaçlarını yeterince karşılayamadıkları için uyumak istemiyorlar. Hareketli bir durumdan bir anda hareketsiz bir duruma geçmek onlar için zor olabiliyor. Bu noktada uyumadan önceki yapılan aktivitelerin uyku için önemine dikkat çeken Uzm. Fzt. Görgül, birçok duyusal sebeplerden ötürü kendini sakinleştirip uykuya geçemeyen bebeklerin ise duyusal bir arayış içerisine girebildiklerini hatırlatıyor. Çoğu zaman ebeveynine temas halinde olmanın, gözünü açtığında yanında olduğunu hissetmenin bebeği rahatlattığının altını çizen Uzm. Fzt. Görgül, “Kendini bir şekilde regüle edemeyen bebeklerde ise geceleri sık sık uyanarak gece uykusunu tamamlayamama ve dolayısıyla gün içerisinde uykulu olduğu için uyanık olduğu vakitleri verimli geçirememesine sebep oluyor. Yeterince iyi uyuyamayan çocuklarda ileriki dönemlerde dikkat eksikliği, dürtüsellik, hiperaktivite gibi davranış sorunlarıyla karşılaşabiliyoruz” diyor.

Bebeğinize iyi gelen şeyleri uyku rutinine ekleyin

Bebeğin uyku probleminin çözümünde gözlemin çok önemli olduğunu belirten Uzm. Fzt. Görgül, sözlerini şöyle sürdürüyor: “Bebeğinizi ne rahatsız ediyor? Ne rahatlatıyor? Gün içerisinde size verdiği sinyalleri anlamak ve takip etmek çok önemlidir. Her çocuğun mizacı farklı olduğu için ona iyi gelen şeyleri belirlemek ve uyku rutinine eklemek yapacaklarınızın en başında gelir. Bu kimi çocuk için top üzerinde hafifçe sallanmak iken kimi çocuk için sakinleştirici bir müzik olabilir. Daha büyük bebekler için sakinleştirici masallar veya uyku temalı oyunlar şeklinde çeşitlendirebilirsiniz. Uyku rutini oluşturmak bebeğin bedenini ve zihnini uykuya hazırlamak için önemlidir. Onun uykuya geçişini zorlaştıracağını düşündüğünüz uyaranları uyku vaktinden önce azaltmak da yerinde bir davranış olacaktır. Eğer bebeğiniz derin basınçtan hoşlanıyorsa masaj yapabilir, ağırlaştırılmış battaniye kullanabilirsiniz.”

Uzm. Fzt. Görgül, bebeğin hayatında bu kadar önemli olan bir zaman dilimini daha kaliteli hale getirmenin ve onun fiziksel, zihinsel gelişimine katkıda bulunmanın ebeveynlere düşen bir görev olduğunu söylüyor. Bazen bebeğin uykusuna yardımcı olmak için saçını okşamak, sarılmak gibi duyusal ve duygusal mesajlar yeterli olurken bazen de birçok yöntemi denense bile problemi tek başınıza çözmek mümkün olmuyor. Bu tarz durumlarda bir uzmandan yardım almanın doğru olacağını ifade eden Uzm. Fzt. Görgül, “Bebeğinizde böyle bir durum olduğunu düşünüyorsanız, duyu bütünleme konusunda eğitim almış bir fizyoterapist ya da ergoterapistten görüş almanız yerinde olacaktır” diyor.