Türk bilim insanları, Dünya’nın kara kutusunu keşfetmek üzere yeni bir yolculuğa başladı. 7’nci Ulusal Antarktika Bilim Seferi’ne katılan 19 bilim insanı, İstanbul’dan yola çıktı. Cumhurbaşkanlığı himayesinde Sanayi ve Teknoloji Bakanlığının uhdesinde TÜBİTAK MAM Kutup Araştırmaları Enstitüsünün (KARE) koordinasyonunda gerçekleştirilecek seferde, Beyaz Kıta’nın şifrelerini çözecek yeni bilimsel araştırmalar yürütülecek.

Bu sene gerçekleştirilen sefere ilk kez 3 lise öğrencisi de katıldı. TEKNOFEST kapsamında TÜBİTAK Bilim İnsanı Destekleme Programı Başkanlığı (BİDEB)  tarafından düzenlenen “Lise Öğrencileri Kutup Araştırma Projeleri Yarışması”nda birinci olan Antalyalı lise öğrencileri yeryüzünün en büyük buz çölünde biyoplastikler üzerine çalışmalar yapacak.

Sefer koordinatörlüğünü TÜBİTAK KARE Enstitü Müdürü Prof. Dr. Burcu Özsoy’un yaptığı heyette 19 Türk’ün yanı sıra 2 Ekvador, 1 de Kolombiyalı bilim insanı yer alacak. Dünya’nın en soğuk, en rüzgarlı ve en kurak kıtasına gidecek bilim insanları 18 farklı proje üzerinde çalışacak.

Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank, Antarktika’nın doğal bir laboratuvar olduğunu belirterek Beyaz Kıta’ya kalıcı üs kurmayı hedeflediklerini söyledi. Niyetlerinin bilimle, teknolojiyle kalkınan bir Türkiye inşa etmek olduğunu vurgulayan Bakan Varank, “Bunun yolu da gençlere yatırım yapmaktan geçiyor.” dedi.

Antarktika’ya gerçekleştirilecek 7’nci ulusal bilim seferi başladı. Seferle ilgili ilk açıklama Bakan Varank’tan geldi. Varank, Konya’da Temiz Enerji, İklim Değişikliği ve Sürdürülebilirlik Araştırma Enstitüsü Tanıtım Programına katıldı. Burada bir konuşma yapan Varank, şunları söyledi:

DOĞAL LABORATUVAR: Biz Antarktika ile ilgilenmeye Sayın Cumhurbaşkanımızın vizyonu sayesinde başladık. Antarktika’da şu anda 50’den fazla ülkenin araştırma merkezi var. Ama Türkiye burayla bizim iktidarımıza kadar hiç ilgilenmemiş. Baktığınızda Dünya’nın geçmişiyle de geleceğiyle de ilgili eğer bilimsel araştırma yapacaksınız bunun doğal laboratuvarı neresi? Antarktika. Bizden kimse buralarla ilgilenmemiş. Ta ki Sayın Cumhurbaşkanımız ‘Burada böyle önemli bir durum varken Türkiye olarak biz geride kalamayız.’ deyip oraya bilim seferleri başlatana kadar.

50’DEN FAZLA ÜLKE ORADA: Şu anda bizim Antarktika’da geçici bilim üssümüz var. Niyetimiz ne? Oraya kalıcı bilim üssü kurabilmek. Bakın 50’den fazla ülkenin orada üssü var. Bir tane Müslüman ülkenin orada bilim üssü yok. Bunu kim yapacak? Allah’ın izniyle biz yapacağız. İşte bu vizyonu ortaya koyabilmek önemli.

BİLİMLE, TEKNOLOJİYLE KALKINMA: Bilim seferine giden bilim insanlarının arasında 3 lise öğrencisi var. Kim bu öğrenciler? TÜBİTAK Kutup Araştırmaları Yarışmasında birinci olan öğrenciler. Biz, birinci olan lise öğrencilerini Antarktika’ya gönderiyoruz. Kendi yaptıkları projelerini bizzat orada deneyecekler. İşte bizim ufkumuz, vizyonumuz bu kadar geniş. 20 sene önce ‘Yarışmada birinci olan lise öğrencilerini Antarktika’ya göndereceğiz.’ desem herhalde bana inanmazdınız. Bizim gerçekten niyetimiz, bilimle, teknolojiyle kalkınan bir Türkiye inşa etmek. Bunun yolu da gençlere yatırım yapmaktan geçiyor.

SON DURAK HORSESHOE ADASI

Bakan Varank’ın açıklamasının ardından sefere katılacak bilim insanları, İstanbul Havalimanı (İGA) VIP Terminalinde bir araya geldi. Pasaport işlemlerinin ardından bilim seferine katılan ekip, Antarktika'daki geçici Türk Bilim Üssü'nün bulunduğu Horseshoe Adası'na ulaşmak üzere yolculuğa başladı.

İLK OLACAKLAR

Heyeti uğurlayan TÜBİTAK Bilim İnsanı Destek Programları Başkanı (BİDEB) Prof. Dr. Ömer Faruk Ursavaş, başkanlık olarak sadece kutuplar üzerine değil çevre, iklim, matematik, fizik, kimya gibi pek çok alanda gençlerin projelerini desteklediklerini belirterek “3 öğrencimiz Türkiye’de ilk olacaklar ve ileride araştırma yapmak için adım atan öğrencilere yol gösterecekler. Projelerini orada yapacaklar ve hep beraber sonuçlarını göreceğiz.” dedi.

KADIN SAYISI ARTTI

Sefer koordinatörü TÜBİTAK KARE Enstitü Müdürü Prof. Dr. Burcu Özsoy, uçuş öncesi yaptığı açıklamada önceki senelerden farklı olarak 3 lise öğrencisinin de kendileriyle birlikte olduğunu ifade ederek “Çok mutluyuz ama bir artı tarafı daha var. Bu seneki seferde bilim kadını sayımızın da diğer seferlere oranla daha çok olması bizleri mutlu ediyor.” dedi. Sefere dahil olan kız öğrencilerinin heyetten farklı bir programı olacağına işaret eden Prof. Özsoy, “Onlar hem diğer dünya ülkeler üslerini ziyaret edip, uluslararası bilim insanlarıyla tanışma ve diğer ülkelerdeki bilim laboratuvarlarında çalışma imkanı bulacaklar.” dedi.

KARADENİZ’DE HAZIRLIK

Prof. Özsoy, bu seferde özellikle atmosfer bilimlerinin ön plana çıktığını ancak jeoloji, mikroplastikler, volkanik yapılar, ekosistem çalışmaları gibi geniş bir yelpazede bilimsel çalışma yürüteceklerine değinerek “Sefer ekibimizin netleştiği günden itibaren de Antarktika koşullarına hazırlık bizim için hep ön plandaydı. Can güvenliği bizim için en önemlisi. Orada çok kıymetli çalışmalar yapacağız. Ama önce güvenlik, emniyet. Bu anlamda her sene hem koordinasyon toplantıları gerçekleştirip ekibimize bilgiler aktarıyoruz hem de saha çalışmaları, karda yürüme, ilk yardım gibi çok ciddi anlamda bu sene de Karadeniz bölgemizde gerçekleştirmiş olduğumuz saha çalışmalarımız var.” diye konuştu.

BÜYÜK GURUR

Antarktika’ya giden heyette yer alan lise öğrencilerinden Zeynep İpek Yanmaz, “Ekip olarak çok heyecanlıyız aslında. Biz bu projeye Gebze Teknik Üniversitesi’nde bir poster sunumuyla başlamıştık. Orada da hocamıza sunmuştuk. Uzun süreçlerden sonra TEKNOFEST Karadeniz'in sonunda bu fırsatı elde ettik ve projemizi Antarktika'da test edecek olmak bizim için büyük bir gurur.” dedi.

HIZLI ÇÖZÜNEN PLASTİK

Projeleri ile meşe ağacının uzun kabuk ve meyve kısmını kullanarak nişasta ve selüloz bazlı biyoplastik film ürettikleri anlatan Yanmaz, “Geleneksel plastikler 450 yılda çözülürken bizim plastiğimiz 45 gün gibi kısa bir sürede çözülüyor. Hatta bazik ortamlarda daha hızlı çözülüyor ki okyanus ortamları kısmen bazik, böylece Antarktika'da daha da kısa bir sürede çözülecek ve bizim kullandığımız market poşetlerine göre 20 kat daha dayanıklı bir yapıya sahip.” diye konuştu.

AYDER’DE KAR EĞİTİMİ

Yanmaz, sefere katılacak ekiple beraber Ayder’de kar eğitimi aldıklarını söyleyerek “Giyimin bile orada nasıl olması gerektiğini öğrendik. Aslında psikolojik olarak da yine aynı şekilde. Aslında tamamen hazır olarak gidiyoruz. Antarktika deyince hepimizin hayali penguenler. Onları tabii ki göreceğiz. Asıl bizim yapacağımız, ürettiğimiz bir plastiğin oradaki çözülme sürecini incelemek. Yani bizim elde ettiğimiz verilerin bölgede de geçerli olup olmadığını görmek, bunu da göreceğiz.” dedi.

HEYETTE KİMLER VAR?

7’nci Ulusal Antarktika Bilim Seferi’ne katılan bilim insanları, İstanbul-Sao Paulo-Santiago-Gutierrez-King George rotası üzerinden Antarktika’daki geçici bilim üssüne intikal edecek. 19 Türk’ün yanı sıra 3 yabancı bilim insanı sefere kendi ülkelerinden katılacak. Harita Genel Müdürlüğü, Meteoroloji Genel Müdürlüğü, Seyir, Hidrografi ve Oşinografi Dairesi Başkanlığı’ndan bilim insanlarının yer aldığı heyette, Anadolu Ajansı’ndan da bir foto muhabiri bulunacak. Heyette Santiago Büyükelçisi Gülcan Akoğuz da yer alacak.

KITALARARASI DAYANIŞMA

Antarktika ekibi, Şili’ye ait olan ve sefer rotası üzerinde bulunan bir otomatik meteorolojik gözlem istasyonunun bakımını yapacak. Dönüş sırasında 2 Şilili araştırmacıyı ülkelerine götürecek. Ayrıca, Çek Antarktik Seferi’nin kıtaya erişimi için lojistik imkanlarını paylaşacak. Bunun yanı sıra İngiltere’ye ait “Base Y” isimli müze istasyonun kontrollerini sağlayacak. Türk bilim insanlarının bu çalışmaları sefer programını etkilemeyecek.

ULUSLARARASI TECRÜBE PAYLAŞIMI

Heyette yer alan Türk araştırmacılardan biri Beyaz Kıta’ya ulaştığında Çek Antarktik Seferinde bulunan bilim insanlarına katılacak. Yine heyetteki bir Türk bilim insanı da Mart ayında Şili’ye ait Escudero İstasyonunda çalışmalarına katılacak. Bir Türk araştırmacı, halihazırda İspanyol Antarktik Seferi ile birlikte Beyaz Kıta’da bulunuyor.

LİSE ÖĞRENCİLERİNİN BÜYÜK BAŞARISI

Geçen yıl TÜBİTAK BİDEB tarafından düzenlenen 2204-C Lise Öğrencileri Kutup Araştırma Projeleri Yarışması’nda 3 kız öğrenci “Kutup Okyanuslarındaki Biyoplastik Kirliliğini Önlemek İçin Yerli ve Milli Biyoplastik Materyal Üretimi” Projesi ile ipi göğüsledi. Lise öğrencileri, meşe ağacı palamudunu kullanarak biyoplastik film sentezledi. Bu projeleriyle hem doğada 45 günde çözünebilen hem de plastiklerden 20 kat dayanıklı bir malzeme elde etti. Bakan Varank’ın talimatı ve yönlendirmesiyle şampiyon kızlar bilim seferine katılma hakkı elde etti.