TÜBİTAK ULAKBİM, Sabancı Üniversitesi, Orta Doğu Teknik Üniversitesi iş birliğiyle ve EuroCC@Türkiye projesinin desteği ile Sabancı Üniversitesi ev sahipliğinde düzenlenen “7. Ulusal Yüksek Başarımlı Hesaplama Konferansı - BAŞARIM 2022” başladı. TÜBİTAK Başkanı Prof. Dr. Hasan Mandal, 11-13 Mayıs 2022 tarihleri arasında gerçekleşecek olan etkinliğin açılış konuşmasını yaptı ve “Araştırma ve Geliştirme Ekosisteminde Yüksek Başarımlı Hesaplama” başlıklı bir sunum gerçekleştirdi.

İlki 2009 yılında TÜBİTAK ULAKBİM ve ODTÜ iş birliğiyle gerçekleştirilen “BAŞARIM” konferanslarının yedincisine çevrim içi olarak katılan TÜBİTAK Başkanı Prof. Dr. Mandal; Türkiye, Hırvatistan, Portekiz ve İspanya iş birliğiyle Barcelona Supercomputer Center’da kurulmakta olan EuroHPC MareNostrum 5 sistemi için “Hedefimiz dünyanın en hızlı ilk 5 bilgisayarı arasına girebilmek ve Japonya, ABD ve Çin’in içerisinde bulunduğu listede Avrupa’nın, bizim içinde dahil olduğumuz EuroHPC ile yer alması” dedi.

TÜBİTAK’ın projede tetikleyici rolde olduğunu belirten Mandal, “EuroHPC projesiyle birlikte bu süreci ülkemizin diğer ülkelerle arasındaki mesafeyi hızlı bir şekilde kapatabilmesi için bir fırsat olarak gördük. Geçmiş dönemde Kalkınma Bakanlığımız, daha sonrasında Strateji Bütçe Başkanlığımız, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığımız ile iş birliği ve etkileşim halinde olduk ve kurumlarımızı hem ikna ettik hem de sürece dahil ettik. Bugün gelmiş olduğumuz aşama çok kıymetli.” dedi.

Katılımcıları, sürecin en önemli paydaşı olarak gördüklerini belirten Mandal, “Sizler akademik çalışmalarda veya araştırma çalışmalarında ne kadar çok yer alırsanız ve gündemde olursanız yaptığımız bu işin o kadar faydalı olacağına inanıyorum.” diye konuştu.

Konferansta, “Araştırma ve Geliştirme Ekosisteminde Yüksek Başarımlı Hesaplama” başlıklı bir sunum gerçekleştiren TÜBİTAK Başkanı Prof. Dr. Mandal, dünyadaki yüksek başarımlı hesaplama kapasitesindeki hızlı artışa dikkat çekerek, dünyadaki ilk 500 süperbilgisayarın toplam başarım değerinin (Rmax) 1995 yılında saniyede 3,9 TeraFlop iken 2021 yılında saniyede 3,0 ExaFlop değerine ulaştığını belirtti. Mandal, “Ben BAŞARIM konferanslarının altıncısına katıldığımda saniyede 2,2 ExaFlop’u konuşmuşuz, şimdiki rakamlara baktığımızda hızlı bir şekilde oluşan gelişmeyi görüyoruz. Bu bir rekabet unsurudur.” dedi.

“EuroHPC programı kapsamındaki süreç bizim için anlamlı bir misyon”

Dünyadaki en hızlı 5 yüksek başarımlı hesaplama tesislerinin sadece 3 ülkede bulunduğunu ve ilk 5’te yer alan ülkelere bakıldığı zaman bir Avrupa ülkesinin yer almadığını hatırlatan Mandal, “Avrupa kapsamındaki tesislerin ilk 5 içerisine girme eğilimleri devam ediyor. Bizim şu anda yapıyor olduğumuz, Türkiye’nin de içinde yer aldığı EuroHPC programı kapsamındaki süreç çok kıymetli. Bizim için anlamlı bir misyon” değerlendirmesinde bulundu.

Araştırma ortamının 10 yıllık geleceğine yönelik senaryoların içerisinde süperbilgisayarlar dahil teknolojik dönüşümlerin araştırma ekosistemine sağladığı katkıların da göz önünde bulundurulmasının gerekliliğinin altını çizen TÜBİTAK Başkanı, “Büyük veri ve yapay zeka ile birlikte süperbilgisayarlar da araştırma ortamını önemli düzeyde değiştirmeye devam eden teknolojik dönüşümlerin arasındadır” değerlendirmesinde bulundu.

Dünya Ekonomik Forumu'nun (WEF) 2021 yılı Küresel Risk Raporu'na atıfta bulunan Mandal, küresel risklerin çözümünde artarak önem kazanan Ar-Ge ve yeniliğin gerekliliğine değindi. Küresel risklerin karmaşıklığı içerisinde önem kazanan çok disiplinli araştırmalarda fen bilimleri, mühendislik bilimleri, sağlık ve yaşam bilimleri ile sosyal ve beşeri bilimlerin ortak katkılarının önemine dikkat çekerken

Yüksek başarımlı hesaplamanın farklı disiplinlerle artan etkileşimine de vurgu yapan Mandal, yapay zekanın giderek artan ve yaygınlaşan kullanımı ile birlikte yüksek başarımlı hesaplamanın da öneminin arttığını belirtti. Mandal; “Pandemi, iklim değişikliği gibi karmaşık, dinamik ve değişken süreçlerle iç içe olduğumuz bir süreçte bu artışın süreceğini de rahatlıkla söyleyebiliriz.” diye konuştu.

Alanın zamanla daha da önem arz edeceğini belirten Mandal; “Yapay Zeka, Makine Öğrenmesi, Bulut Teknolojiler gibi ana bileşenler ile birlikte özellikle tahminleme yöntemlerinin gelecekte yeni senaryo çalışmaları, iklim değişikliği, biyoçeşitlilik, enerji, gıda arz güvenliği, tedarik zincirleri gibi başlıkların tümü daha fazla gündemde yer alacak. Dünyaya pandemi öncesi ve sonrası olarak baktığımız zaman Yüksek Başarımlı Hesaplama yöntemlerine olan ihtiyaç ve beraberinde bu alanda altyapı ve insan kaynağına olan ihtiyaç pandemi öncesine göre çok daha fazla artacak.

Yüksek Başarımlı Hesaplama ve Süperbilgisayarların en çok etkileşimde bulunduğu ilk 10 disiplin arasında bilgisayar bilimleri, mühendislik ve temel bilimlerin yer aldığına dikkat çeken Mandal, “Bu durum sürecin gelişimi noktasında daha fazla yetkinliğin bir araya gelmesinin gerekliliğini gösteriyor.” dedi.

“Gelecek on yılda tüm ekosistemi çok daha fazla etkileyecek bir dönüşüme ilerliyoruz”

Teknolojinin dönüşümünde gelecekte bilimi tüm dünyada yaygınlaştırmak için Süperbilgisayarların ve Yüksek Başarımlı Hesaplama yöntemlerinin anahtar süreç içereceği değerlendirmesinde bulunan Mandal, “Gelecek on yılda tüm ekosistemi çok daha fazla etkileyecek bir dönüşüme ilerliyoruz” dedi.

Süperbilgisayarlardan daha güçlü işlem yeteneğine sahip Exascale bilgisayarlar için donanım geliştirilmesi kapsamında (MareNostrum Experimental Exascale Platform) MEEP Projesi ile güçlü iş birlikleri geliştirildiğinin de altını çizen Mandal, “TÜBİTAK BİLGEM üzerinden aktif bir şekilde yer alıyoruz. Bu bilgisayarın sadece kullanıcısı değil, aynı zamanda geliştirme, daha farklı çözümler üretebilme noktasında da stratejik paydaşız.” diye konuştu.

7. Ulusal Yüksek Başarımlı Hesaplama Konferansı - BAŞARIM 2022” etkinliğinin diğer açılış konuşmalarını Orta Doğu Teknik Üniversitesi Rektörü Prof. Verşan Kök, Sabancı Üniversitesi Rektörü Prof. Yusuf Leblebici ve TÜBİTAK ULAKBİM Müdürü Mehmet Mirat Satoğlu gerçekleştirdi.

Üç gün sürecek 7. Ulusal Yüksek Başarımlı Hesaplama Konferansı - “BAŞARIM 2022” etkinliğinin oturumlarına ilişkin detaylı bilgiye aşağıdaki linkten ulaşabilirsiniz:

https://indico.truba.gov.tr/event/50/timetable/#20220511