İstanbul Rumeli Üniversitesi Ağız ve Diş Sağlığı Bölümü Dr. Öğr. Üyesi Melike Özlem Eken, ağız ve diş sağlığının temelinin anne karnında atıldığını belirterek, Türkiye'deki düşük ağız bakım alışkanlıklarına ve düzenli diş hekimi kontrolü eksikliğine dikkat çekti.

Dr. Eken, beslenme ve ağız bakımının sadece dişlerin değil, genel vücut sağlığının da anahtarı olduğunu vurguladı.

1. Gebelik Dönemi ve Diş Gelişimi

Diş gelişiminin anne karnında başladığını belirten Dr. Eken, annenin beslenme alışkanlıklarının bebek diş sağlığını doğrudan etkilediğini söyledi.

• Beslenme: Protein, A, C, D vitaminleri ve kalsiyumdan zengin gıdaların yeterli miktarda alınması ve gerekli durumlarda vitamin takviyesi yapılması büyük önem taşır.

• Hormonal Etkiler: Gebelikteki hormonal değişimlerin diş çürüklerine zemin hazırladığına dikkat çeken Eken, diş eti hastalıklarının erken doğum ve düşük doğum ağırlığı riskini artırabileceği uyarısında bulundu.

• Yanlış İnanç: Toplumdaki "her bebeğin anneye bir diş kaybettireceği" inancının doğru olmadığını belirtti.

2. Türkiye’de Ağız Bakım Alışkanlıkları Endişe Verici

Dr. Eken, Türkiye’deki ağız bakım alışkanlıklarına ilişkin yapılan araştırmaların sonuçlarını paylaşarak durumun ciddiyetini ortaya koydu:

• Fırçalama Sıklığı: Türkiye’de günde iki kez diş fırçalayanların oranı yalnızca yüzde 36.

• Fırçalama Süresi: Ortalama fırçalama süresi 30 saniyede kalıyor. (Amerikan Diş Hekimliği Birliği, en az iki dakika süreyle fırçalamayı önermektedir.)

• Diş Macunu Kullanımı: Sağlık Bakanlığı'nın 2022 verilerine göre, Almanya'da kişi başına yıllık diş macunu kullanımı 457 ml iken, Türkiye’de bu oran yalnızca 85 ml'dir.

3. Beslenme ve Diş Dostu Gıdalar

Ağız sağlığı ile beslenme arasındaki güçlü ilişkiye vurgu yapan Eken, çürük riskini azaltmak için şu önerilerde bulundu:

• Şekerli/Asitli Gıdalar: Mümkünse ana öğünlerde tüketilmeli, sonrasında ağız suyla çalkalanmalı veya su içilmelidir.

• Diş Dostu Tercihler: Ara öğünlerde elma ve havuç gibi dişleri doğal biçimde temizleyen besinler tercih edilmelidir.

• Faydalı Besinler: Peynir (yüksek protein sayesinde asit dengesini düzenler) ve yer fıstığı (içeriğindeki fosfat nedeniyle) diş dostu besinlerdir.

• Hububat: Rafine edilmemiş hububatlar ve kepekli ekmekler tercih edilmelidir.

4. Düzenli Muayene ve Genel Sağlık İlişkisi

Dr. Eken, düzenli diş hekimi kontrolü konusunda da Avrupa standartlarının çok gerisinde olduğumuzu belirterek, muayenelerin sadece çürükler için değil, aynı zamanda ağız kanseri ve diş eti hastalıklarının erken teşhisi için de kritik olduğunu ifade etti.

• Kontrol Sıklığı: Avrupa’da bir kişi yılda ortalama beş kez diş hekimine giderken, Türkiye’de bu sayı yalnızca 0,62’dir.

• Riske Göre Planlama: FDI (Dünya Diş Hekimleri Birliği), sabit 6 aylık kontrol yerine, çocuklar, hamileler, diyabet hastaları ve sigara içenler gibi risk gruplarına yönelik kişiselleştirilmiş muayene aralıklarını önermektedir.

• Vücudun Aynası: Diş eti hastalıklarının bakterilerin kana karışmasına yol açarak kalp, böbrek ve akciğerlerde enfeksiyon riskini artırdığını söyledi. Özellikle diyabet ve ağız sağlığı arasında birbirini olumsuz etkileyen iki yönlü bir ilişki olduğunu ekledi.