Bazı hastalıklar sinsi ilerleyerek hayati tehlike yaratabilir; bu hastalıkların başında Abdominal Aort Anevrizması (AAA), yani karın ana atardamarının balonlaşması geliyor. Erken teşhisle tedavi edilebilen bu rahatsızlık, takip edilmediği takdirde iç kanama ve ölümcül sonuçlara yol açabilir.

Memorial Şişli Hastanesi Kalp Damar Cerrahi Bölümü’nden Prof. Dr. Ali Aycan Kavala, abdominal aort anevrizması ve korunma yolları hakkında bilgi verdi.

Aort Anevrizması Nedir ve Neden Gelişir?

Aort, kalpten çıkan ve vücuttaki tüm organlara temiz kan taşıyan en büyük damardır. Damar duvarının zamanla zayıflaması sonucu özellikle karın bölgesinde bir kısmının genişleyip balon gibi şişmesi abdominal aort anevrizması olarak adlandırılır.

• Tehlike Sınırı: Normal aort çapı yaklaşık 2 cm iken, 3 cm’yi geçerse anevrizma olarak kabul edilir. Çapın 5–5.5 cm’ye ulaşması ise patlama (rüptür) riskini artırır.

• Hayati Risk: Anevrizma, damar hekimleri tarafından "karındaki el bombası" olarak ifade edilir, çünkü patladığında (rüptür) ölüm oranı %80’in üzerindedir.

Anevrizmanın En Önemli Risk Faktörleri:

1. Sigara Kullanımı (En büyük risk faktörü)

2. Hipertansiyon (Yüksek tansiyon)

3. Damar sertliği (Ateroskleroz)

4. Erkek cinsiyet

5. İleri yaş

6. Genetik yatkınlık

Erken Tanı: Tedaviden Bile Önemlidir

Ailesinde aort anevrizması öyküsü olan kişilerde bu hastalığın görülme riski 4–6 kat artar. Bu nedenle birinci derece yakınların mutlaka tarama yaptırması önerilir:

• Erkekler: Özellikle baba veya erkek kardeşinde anevrizma olan erkeklerin 55 yaşından sonra taranması.

• Kadınlar: Ailesinde öykü olan kadınların ise 65 yaşından sonra taranması önerilir.

• Tarama Yöntemi: Çok basittir, sadece Karın Ultrasonu (Abdominal Ultrasonografi) ile varlığı saptanabilir.

RİSKİ AZALTAN 5 ALTIN ÖNLEM

Anevrizma geliştikten sonra ilaçla küçültmek mümkün olmasa da, alınan bu önlemlerle büyüme hızı yavaşlatılabilir:

1. 🚬 Sigaradan uzak durmak.

2. 🩸 Tansiyonu kontrol altında tutmak.

3. 🧪 Kolesterol ve şekeri düzenlemek.

4. 🏋️ Ağır kaldırmaktan kaçınmak.

5. 🗓️ Düzenli doktor kontrolünü yaptırmak.

Ne Zaman Doktora Başvurulmalı?

"Karında atım hissi" veya "sürekli dolgunluk" hisseden ya da ailede anevrizma öyküsü olan kişilerin vakit kaybetmeden bir kalp damar cerrahına başvurması gerekir.

Tedavi Yöntemleri

Abdominal aort anevrizması erken teşhisle tedavi edilebilir. Tedavi, anevrizmanın büyüklüğüne ve yerine göre kişiye özel planlanır.

• Takip: 5 cm’nin altındaki genişlemeler genellikle takip altına alınır.

• Cerrahi Tedavi (5.5 cm üzeri veya hızla büyüyenler):

  • Açık Ameliyat: Karın açılarak balonlaşan damar bölümü sentetik bir damar greftiyle değiştirilir.

  • Kapalı Yöntem (EVAR - Endovasküler Anevrizma Onarımı): Kasık damarından girilerek stent-greft adı verilen özel bir protez, balonlaşan damarın içine yerleştirilir.