SİVRİHİSAR AÇILIMI
Saygıdeğer Hemşehrilerim,Kıymetl Okurlarım!
Hepinize saygılar sunarım. Bu yazımda sizlere “Sivrihisar’ da yaşamış Aşiret, boy, kolları ve hangi köy, bölgeye yerleştikleriyle” ilgili tarihi bilgiler sunmak istedim. Amacım; bu mozaik yapının yıllarca huzur içinde yaşadığını ve birbiriyle bütünleşmiş olduğunu huzurlarınıza sunmaktır. Umarım beğenirsiniz. Takdir siz saygıdeğer okurlarındır.
“SİVRİHİSAR” Hititler döneminde Sallpa, Antik dönemde Spalya, Genç Roma döneminde Abrustula, Bizans döneminde ise Justiniapolis ve bir ara Amarium adını almıştır. Kazvini tarihinde Sibrihisar, sonra Seferihisar adıyla anılmıştır. Etiler ve Romalılar döneminde ise “kral yolu” Efes’ten başlayıp Pessinus’tan ve Sivrihisar’dan geçer.
Sivrihisar’ın kökeni Anadolu’da ilk Türk uygarlığı olan Selçukluların Sivrihisar’a 1072 yılında yerleşmesi ile birlikte başlar. Bu kadar büyük bir tarihin yaşadığı ve medeniyetin her anında yer alan, yukarıda sıraladığınız dönemlerde bu kadar küçük bir toprak parçasının tüm uygarlıklara beşiklik yapması bir tesadüf olamaz.
Sivrihisar 1289'da Osmanlı İmparatorluğu'nun yerleşme bölgesi içine girer. Osman Bey Sivrihisar’la birlikte bütün Eskişehir çevresinin idaresini kardeşi Gündüz Beye vermiştir. 3000 kadar Türkmen aşireti çevreye yerleştirilmiştir. Sivrihisar 1684'te ilçe olur. 1846 yılında Ankara'ya, 1912 yılında ise Eskişehir'e bağlanır. Genellikle Türkmen gelenek ve görenekleri hâkimdir.
Sivrihisar halkının soyu Oğuz Türkmen aşiretinin devamıdır. Sivrihisar’a gelen oğuz boyları ve kolları; Karkın, Kınık, Alaçat veya Aliço, İmralı, İmur, Yolemir, Beydili, Yazır, Buğdüz aşiretleri Avşar, Kılıç, Kırgız, Köseler, Sazılar boylarıdır.
Bu boy ve kolların yerleştikleri Köyler;
KARKIN Aşireti; Sivrihisar Karkın Köyü, Günyüzü’nde Beydili ve Yörme arasına,
KINIK Aşireti; Sivrihisar’ın
ALAÇAT veya ALİÇO Aşireti; Çandır Köyüne,
İĞDELİ veya İĞDEÖNÜ Aşireti; İğdecik Köyüne,
İMUR ve YOLEMİR Aşiretleri; İmralı Köyüne,
BEYDİLİ Aşireti; Günyüzü’ndeki Bedil Köyüne,
YAZIR Aşireti; Günyüzü-Yazır Köyüne,
BUĞDÜZ Aşireti; Günyüzü-Ayvalı yaylasının bulunduğu yere iskân etmişlerdir.
TÜRKMEN KOLLARININ YERLEŞTİKLERİ YERLER:
AVŞAR; Sakarya nehri yakınlarındaki Yörme Yaylasına,
KILIÇ; Sivrihisar merkez Kılıç mahallesi ve Gecek Köyüne,
KARACAÖREN; Siyah kıldan çadır yaptıkları için bu adı almışlardır. Sivrihisar’da iki köye yerleşmişlerdir,
KIRGIZLAR; Sivrihisar merkez ve köylerine yerleşmişlerdir,
KARABURHAN; Türkistan’ın Löpnur gölü civarından gelen bu Türk boyu Karaburhan Köyüne yerleşmiştir.
GEDİK; Sivrihisar merkez Gedik mahallesine yerleşmiştir. Oğuz boyları Türklerden ilk Müslüman olanlardandır. Yukarıdaki köylerden başka 15 muhacir Köyü vardır.
1905 yılında Kafkasya’dan gelen (Çerkez) Yakapınar (Ertuğrul) Köyüne yerleştirilmişlerdir.
Buzluca ve Sığırcık köylerinde Kürt sayılan insanımızda yaşamaktadır.
Kaldırım, Göktepe Karabağ’dan gelen Yörükler yaşamaktadır.
1938 yılında Kırım’dan gelen Türkler Karakaya, Paşakadın, Yaverören, Ortaklar, Köylerine yerleştirilmiştir.
1941 yılında Yugoslavya’dan gelenler Hüdavendigar Köyüne yerleştirilmişlerdir.
İşte son günlerin moda deyimiyle SİVRİHİSAR “açılımı” yıllar önce yaşamış ve hiçbir sorun yaşanmamıştır. Kız almış kız vermiş her köy birbirine imece usulü yardımlaşmış asla aralarında sorun yaşanmamıştır. Bu “mozaik” yapı tüm ülkemize örnek olmuştur.
Hepinize saygılar sunar işlerinizde kolaylıklar dilerim.
SAYGILARIMLA Necmi GÜNAY
necmigunay@hotmail.com