Türkiye'deki üniversite gençliğinin müzik alışkanlıklarını mercek altına alan Üsküdar Üniversitesi Sosyoloji Bölümü'nün araştırması, dikkat çekici sonuçlar ortaya koydu. 72 üniversiteden 469 öğrenciyle gerçekleştirilen kapsamlı araştırmaya göre, her 10 gençten 9'u her gün müzik dinliyor, hatta bir kısmı günde 5 saatten fazla zamanını müziğe ayırıyor. Ancak araştırma, gençlerin müziği bir yaşam tarzı olarak benimserken, enstrüman çalmaya ve müzik üretmeye mesafeli durduğunu gözler önüne seriyor.

Üsküdar Üniversitesi Sosyoloji Bölümü öğretim üyesi Prof. Dr. Ebulfez Süleymanlı ve sosyolog Melike Demir'in yürüttüğü çalışma, gençlerin müziği "tüketici" olarak sevdiğini ancak "üretici" olmaktan uzak kaldığını belirtiyor. Prof. Dr. Süleymanlı, "Sanat ve müzik kültürü yalnızca bireysel gelişimi desteklemekle kalmamakta, aynı zamanda toplumsal uyumun ve barışın inşasında da önemli bir rol üstlenmektedir" dedi.

Müzik Dinleme Alışkanlıkları: Dijitalde Cep Telefonu Lider!

Araştırma sonuçları, müziğin öğrencilerin günlük yaşamında vazgeçilmez bir yer edindiğini gösteriyor. Katılımcıların yalnızca yüzde 1,4'ü hiç müzik dinlemediğini belirtirken, yüzde 22,5'i gününün büyük bir kısmını, yüzde 5,4'ü ise günde 5 saatten fazla müzik dinlediğini ifade etti.

Gençler, müziğe en çok cep telefonları (yüzde 40,9) üzerinden, kendi hazırladıkları çalma listeleriyle veya YouTube (yüzde 28,3) ve Spotify (yüzde 17,7) gibi platformlar aracılığıyla ulaşıyor. Katılımcıların yüzde 66,4'ünün ders çalışırken veya farklı bir iş yaparken müzik dinlediği de belirlendi. Duygu durumlarına göre müzik dinleme oranı yüzde 81,3 iken, katılımcıların yüzde 51,8'inin bazı geceler müzikle uyuduğu tespit edildi.

Müzik Türü Tercihleri ve Sanatçılar

Katılımcıların en çok tercih ettiği Türkçe müzik türleri arasında pop, rock ve rap öne çıkarken; yabancı müzikte ise Batı popu, rock, klasik müzik, tekno ve caz dikkat çekiyor. "Her türden müzik dinlerim" diyenlerin oranı ise yüzde 50'nin üzerinde.

En çok sevilen Türk sanatçılar arasında Sezen Aksu, Cem Karaca, Barış Manço, Teoman, Mabel Matiz gibi isimler öne çıkarken; yabancı sanatçılarda ise Adele, Lana Del Rey, Rihanna, The Weeknd gibi isimlerin tercih edildiği görüldü.

Enstrümanla Temas ve Müzik Eğitimi "Zayıf" Not Aldı

Araştırmanın en çarpıcı bulgularından biri, gençlerin müziği yoğun şekilde tüketmelerine rağmen üretim sürecine sınırlı düzeyde katılması oldu. Katılımcıların yüzde 71,3'ü herhangi bir enstrüman çalmadığını, yüzde 63,7'si ise herhangi bir müzik eğitimi almadığını belirtti. Enstrüman kullananlar arasında ise gitar (yüzde 7,6), piyano (yüzde 4,1) ve saz (yüzde 1,1) gibi enstrümanlar öne çıkıyor.

Sosyal Paylaşım ve Türk Dünyası Ezgileri

Üniversite öğrencilerinin müziği daha çok arkadaş çevresiyle (yüzde 34,4) paylaştığı, aile ortamında bu etkileşimin oldukça sınırlı kaldığı (ailesiyle sık gidenlerin oranı yüzde 1,9) görüldü. Hatta katılımcıların yüzde 59'u aile içinde birlikte söylenen bir şarkının hiç yaşanmadığını söyledi.

Araştırma, gençlerin sadece Batı müziğine değil, Türk dünyasının zengin melodilerine de kulak verdiğini ortaya koyuyor. Öğrencilerin yüzde 44,7'si Türk Cumhuriyetlerine ait müzikleri dinlediğini belirtirken, en çok Azerbaycanlı sanatçılar (yüzde 36) tercih ediliyor. Raşid Behbudov, Şevket Alekberova ve Dimash Kudaibergen gibi isimler öne çıkan Türk dünyası sanatçıları arasında yer alıyor.

Toplumun Müzik Algısı ve Geleceğe Yönelik Öneriler

Katılımcıların yüzde 60,7'si Türk toplumunun müzik kültürünü "orta seviyede" olarak değerlendirdi. Prof. Dr. Ebulfez Süleymanlı, gençlerin müzikle çok katmanlı ve dinamik bir ilişki kurduğunu, ancak müzik üretimi ve enstrüman çalma oranlarının düşük olmasının, gençlerin daha çok tüketici konumunda kaldığını gösterdiğini belirtti.

Süleymanlı, gençlerin müzikle olan ilişkisini dinleyici pozisyonundan üretici pozisyonuna taşımanın önemini vurgulayarak, "İlkokuldan itibaren eğitim kurumlarının ve yerel yönetimlerin gençlerin yaratıcı katılımını teşvik edecek stratejiler geliştirmesi önem arz etmektedir" dedi. Müzik eğitiminin yaygınlaştırılması ve ailelerin sürece etkin katılımının sağlanması gerektiğine değinen Süleymanlı, sanat ve müzik kültürünün bireysel gelişimi desteklemenin yanı sıra, toplumsal uyumun ve barışın inşasında da önemli bir rol üstlendiğini sözlerine ekledi.

Bu araştırma sonuçları, Türkiye'deki gençlerin müzikle olan derin bağını ancak üretim boyutundaki eksikliklerini ortaya koyarken, gelecekteki eğitim ve kültür politikaları için önemli ipuçları sunuyor.