RİSK FAKTÖRÜ NEDİR?
Gebelikte başlayan ve doğum eyleminden lohusalık döneminin
bitimine kadar olan dönemde yaşanması muhtemel normaldışı
durumların ortaya çıkma olasılığı her anne adayı için
eşit değildir.
Düzensiz beslenen, kansızlığı olan, aşırı kiloları
olan, sigara içen, dengesiz bir yaşamı olan bir anne
adayının normaldışı durumlar yaşama riski ile düzenli
beslenen, düzenli bir yaşamı olan sağlıklı bir anne
adayının normaldışı durumlar yaşama riski arasında önemli
farklar bulunur.
Benzer bir şekilde kronik hastalıkları olan, öncesinde
normaldışı bir gebelik geçirmiş bir anne adayı ile hiçbir
hastalığı olmayan bir anne adayı arasında da bu açıdan
önemli farklılıklar bulunur.
Gebelikte anne adayının kendisiyle ve/veya bebeğiyle
ilgili normaldışı durumların ortaya çıkma olasılığını
artıran faktörlere GEBELİKTE RİSK
FAKTÖRLERİ adı verilir.
Örnek 1: 35 yaşından daha ileri
yaştaki bir anne adayının kromozomal anomalili (Down
sendromu gibi) bebek doğurma riski artmıştır. Bu bağlamda
"ileri yaş", kromozom anomalisi olan bir bebek
doğurma açısından mutlak bir risk faktörüdür.
İleri anne yaşı diğer bazı normaldışı
durumların ortaya çıkması açısından da risk faktörüdür.
Burada tek örnek olarak kromozom anomalisi verilmiştir.
İleri yaşın yarattığı diğer riskler için ilgili bölüme
gidiniz: İLERİ ANNE YAŞI
Örnek 2: Gebelik öncesinde tanısı
konmuş diabeti olan bir anne adayının bebeğinde anomali
ortaya çıkma olasılığı ve kendisinde de preeklampsi
gelişme olasılığı bu hastalığı olmayan bir anne adayına
göre belirgin bir şekilde artmıştır. Bu bağlamda "gebelikte
diabet" anomalili bir bebek doğurma ve preeklampsi
gelişimi açısından istatistiksel olarak mutlak bir risk
faktörüdür.
Gebelikte diabet diğer bazı durumların
ortaya çıkması açısından da risk faktörüdür. Burada
örnek olarak anomalili doğum ve preeklampsi gelişimi
verilmiştir. Gebelikte diabetin yarattığı diğer riskler
için ilgili bölüme gidiniz: GEBELİKTE DİABET
Gebelikteki risk faktörlerinin büyük bir kısmı anamnez
(sorgulama) esnasında ortaya çıkarılabilir.
Risk faktörleri gebeliğin başından beri sabit bazı
faktörler olabilir (ileri anne yaşı, ya da daha önce
ölüdoğum yapmış olmak gibi), gebeliğin erken dönemlerinde
ortaya çıkarılabilir (tanısı konamamış hipertansiyon,
erken dönemde geçirilen enfeksiyonlar gibi), ya da gebeliğin
ileri dönemlerinde ortaya çıkarılabilir (gebeliğe bağlı
hipertansiyon, intrauterin gelişme geriliği gibi).
Risk faktörlerinin erken dönemde belirlenmesi büyük
önem taşır. Zira risk faktörlerinin önemli bir kısmı
kontrol edilebilir (sigarayı bırakmak, dengeli beslenmek,
anemi (kansızlık) tedavisi görmek, kronik hipertansiyon
ya da diabetin kontrol altına alınması gibi). Kontrol
edilemeyen risk faktörleri için ise daha sık antenatal
kontroller yapılarak henüz risk gerçekleşmeden önlem
alınmaya çalışılabilir (daha önceden ölüdoğum yapmış
bir anne adayının bebeğinin iyilik durumunun sık olarak
değerlendirilmesi ve gerektiği durumlarda müdahale edilmesi
gibi)
Risk faktörlerinin gebe kalınmadan önceki dönemde
belirlenmesi, önlem alınması açısından en iyi sonuç
verir.
|