Siklus, son adet tarihinin ilk gününden bir sonraki
adet tarihinin ilk gününe kadar geçen süredir. Normalde
bu süre 28 gün olmasına karşın 21 ile 35 gün arası normalin
alt ve üst sınırlarıdır.
28 günde bir adet gören, yani siklusu 28 gün olan bir
kadının ovulasyon (yumurtlama günü 14. gündür.
Adet görme mekanizması
Beyinde
gerçekleşen olaylar
Her adetin ilk günü yumurtalıklardan birinde beyinde
hipotalamustan salgılanan GnRH adlı hormon, hipofizden
folikül stimule edici (uyarıcı) hormon (FSH) salgısını
uyarmaya başlar. FSH etkisiyle yumurtalıklardan birinde
yeni bir folikül (yumurta hücresini barındıran yapı)
olgunlaşmaya başlar. Bu folikül olgunlaştıkça östrojen
hormonu üretimi artar, östrojen üretimi arttıkça hipofiz
bölgesinden salgılanan luteinizan hormon (LH) miktarı
artar. Folikül olgunlaştıkça giderek içi sıvı dolu ufak
bir kese haline gelir.
Yumurtalıkta gerçekleşen olaylar
Folikül yaklaşık olarak 16-20 milimetre çapına eriştiğinde
östrojen hormonu da kanda maksimum seviyeye ulaşır ve
bu da LH seviyesinin giderek artmasına neden olur. LH
piki (LH'ın en yüksek seviyesi) olduğunda folikül çatlar
ve içindeki oosit (yumurta hücresi serbestleşerek fallop
tüpünün içine girer.
Folikül çatladıktan sonra corpus luteum adını veren
bir yapı haline gelir ve bu yapı bu defa östrojen hormonuna
ek olarak progesteron hormonu da üretmeye başlar.
Uterusta gerçekleşen olaylar
Uterusun içi endometrium adı verilen bir tabakayla
kaplıdır. Endometrium östrojen etkisiyle kalınlaşır
ve yumurtlama sonrası devreye giren progesteron hormonunun
etkisiyle döllenmesi muhtemel bir yumurta hücresinin
implantasyonu (yerleşmesi) ve gebeliğin başlaması için
elverişli duruma getirilir.
Neden
kanama olur?
Corpus luteumun ömrü siklus kaç gün olursa olsun her
kadında 14 gündür. Bu süreye yaklaştıkça corpus luteumun
progesteron salgısı giderek azalır ve kandaki progesteron
iyice azaldığında endometrium tabakası desteğini kaybederek
dökülmeye başlar. İşte bu dökülme kanamayla birlikte
olduğundan adet kanaması adını alır.
Corpus luteum ömrünün kısıtlı olmasının özel bir anlamı
vardır: 28 günde bir adet gören bir kadında ovulasyon
14. günde olmaktadır, demek ki kadın örneğin 30 günde
bir adet görüyorsa bu kadında 30-14=16. gün ovulasyon
günüdür. Aksine 26 günde bir adet gören bir kadında
26-14=12. gün ovulasyon günüdür.

Resimde oosit ve çevresini saran spermler görülmekte

Bu resimde döllenme gerçekleşmiş ve blastosist gelişmeye
başlamıştır. |
Döllenme ve gebeliğin başlaması
Salgılanan oositin ömrü 12-24 saattir. Bu süre içinde
oosit sperm hücreleriyle karşılaşır ve şartlar uygun
olursa sperm hücrelerinden biri oositin içine girerek
fertilizasyon (döllenme) olayını başlatır. Daha sonra
sperm-oosit birleşmesinden oluşan blastosist endometriumda
uygun bir yer bulup yerleştiğinde implantasyon gerçekleşir.
Artık gebelik süreci başlamıştır. İmplante olan hücrelerden
beta HCG salgılanır ve hücreler de hızla çoğalarak embriyo
oluşumunu başlatırlar.
Eğer yumurtlama sonrası gebelik oluşursa corpus luteumun
ömrü uzar ve progesteron salgısını sürdürmeye devam
eder. Böylece gebelik oluştuğunda porgesteron salgısı
azalmadığından endometriumda "dökülme" yani
adet kanaması gerçekleşmez. Corpus luteum progesteron
desteğini, bu görevi gelişmekte olan gebelik ürünü devralana
kadar devam ettirir.
|