Düğün, dernek yüzyıllardan bu yana; Türk Topluluklarında ayrı
bir önemi olan bir konudur. Türkler özellikle bu denlü günlerde,
bayram günlerinde özel yemekler yaparak, bütün halka ikram etmişlerdir.
Düğün ve dernek insan oğlunun yaşantısında en önemli günlerden
birsidir. Yapılan yemekler de elbet o günün özelliğini ve güzelliğini
yansıtacaktır.
Bu konuyu üç ana bölümde inceleyebiliriz.
-Şehrin eski yerleşim merkezi olan Odunpazarı adı ile adlanan
mahalde düğün yemekleri
-Kırsal bölgeyi kapsayan Eskişehir'in köylerinde düğün yemekleri
-1880 yıllarından sonra Eskişehir ve çevresine göçmen olarak
gelen yerleşen toplumun düğün yemekleri. Bu bölümde yine birkaç
bölüme ayırmak gerekir. Bunlar geldikleri yerlere göre;
a) Kırım, Romanya havalesinden gelen göçmenlerin özel düğün
yemekleri
b) Gümülcine, Batı Trakya'dan gelen halkın düğün yemekleri.
c) Bulgaristan ve çevresinden gelen toplulukların düğün yemekleri
d) Kafkasya, Gürcistan, Abhazya bölgelerinden gelen bu çevreye
iskan olan toplulukların düğün-dernek yemekleri
Odunpazarı ve Bölgesi Düğün Yemekleri
Düğün ve dernek bu halkı için en önemli günlerdendir. Bu
günlerde ailenin durumuna göre ailenin durumuna göre en az
3 gün, bir hafta, hatta 40 gün düğün yapılır. Düğün yemeklerinin
başında düğün çorbası gelir. Bu çorba daha önceden özel aşçılar
ve pişiriciler tarafından yapılır. Yapılması şöyledir. Tereyağ
konur, yoğurt ilave edilir. İçine ayrıca nohut haşlanıp konulur.
Üstüne hafif tereyağ kızartılıp ekilir.
Düğün yemeklerinden en önemlisi bütün parça et yemeğidir.
Koyun eti parça olarak gelecek konukların adetlerine göre
kızartılır. Yanına patates kızartılır. Yine düğün sahibinin
hali vaktine göre yapılır. Bamya yemeği yapılır. Bu yemeğin
düğün sofrasında olması bulunması yeni evlenenlere uğur getirir.
Daha sonra kış ve yaz olmasına göre yaz ise meyve takdim edilir.
Kış ise muhakkak cevizli baklava, güllaç yapılır. Güvey girdikten
sonra da pişmaniye çekilir, buna bu yörede tel tel denir.
Ayrıca tabi pilav yapılır. Hatta bu bölgede pilav pişiriciler
özeldir. Özel olarak tutulur, düğün evinde aş kaynar. Nohutlu
pilav pişirir. Ayrıca yaz veya kış olmasına göre pilavın yanına
hoşaf muhakkak konur.
Bu saydığımız yemekler Odunpazarı divan takımı için olan
yemeklerdir.
Kırsal bölgeyi kapsayan Eskişehir'in
köylerinde düğün yemekleri
Birde kırsal bölgelerde olan yemeklerden söz edelim. Bu bölgelerde
de düğünler hala devam etmekte, bir hafta sürenler görülmektedir.
Buralarda da düğün sahibi zenginse şehirde ki gibi yapar.
Ayrıca bir de Höşmerim yapar. Bu düğün çorbasının ve parça
et yemeğinin üstüne yenir. Un, süt ile yoğrularak orta hararette
ateş üzerinde karıştırılmak suretiyle pişirilir. Hamur kızarıncaya
kadar yapılan bu çevirme işlemi sonunda tercihe göre şeker
veya reçel üzerine dökülerek misafirlere ikram edilir. Bu
yemek kırsal bölgenin en önemli yemeklerinden biridir. Kırsal
bölgede de yine düğün sahibi durumu iyi ise baklava, yapması
gerekir.
1880 yıllarından sonra Eskişehir ve çevresine göçmen olarak
gelen yerleşen toplumun düğün yemekleri.
1880-90 yıllarından sonra bu bölgeye gelen Kırım, Türklerinin
yemekleri de düğün hazırlıklında kendilerine özgüdür. Bu kişiler
çiğ börek, göbete ve taze ayran ikram ederler konuklara.
Eskişehir’in Kırsal Kesimlerinde
Özel Günlerde veya Özel Konuklar için Yapılan Yemekleri
Toyga Çorbası:
Bu çorba kırsal bölgenin en önemli yemeklerinden birisidir.
Şöyle yapılır; Belli bir miktar yoğurt içine un, yumurta,
göçe ilave edilir, karıştırılır. Belli bir müddet ateşte tutulduktan
sonra karıştıra, karıştıra kabarması beklenir. Çorba koyulaşıncaya
kadar bu işlem devam edilir. İçine tuz ve kekik ilave edilir.
Konuklara sunulur.
Gözleme:
Bu hem kırsal alanda, hem de Eskişehir'in Odunpazarı bögesinde
sıkça yapılmaktadır. Ama düğün yemeği olmaz. Kısaca tarifi:
Mayasız hamur hazırlanır. Kavrularak ezilen haşhaş, haşhaş
yağı ile karıştırılır. Oklava ile açılan hamura sürülür. Yağlı
ve haşhaşlı kısım içte kalacak şekilde bir bohça gibi katlanarak
tekrar açılır. Ateş üzerinde kızdırılmış olan toprak saç üzerinde
çevire çevire kızartılır.
Haşhaş bu bölgede çokça kullanılmakta, yararlı bir besin
olduğu için tercih edilmektedir.
Haşhaşlı Lokum:
Mayalı hamur hazırlanarak açılır. Üzerine yağlanmış haşhaş
sürülerek yumak haline getirilir. Tepsiye dizilerek fırında
pişirilir.
Haşhaşlı Dolama:
Hamur oklava ile ince bir şekilde açılır. İçine haşlanmış
mercimek patates ve ezilmiş peynir konur. Daha sonra bir hamur
rulo haline getirilip daire şeklinde: dolanır, üzerine sürtülmüş
ve yağlanmış haşhaş sürülerek pişirilir.
Haşhaşlı Bükme:
Haşhaşlı hamur dolamaya göre bir az daha kalınlaştırılır.
İçerisine haşlandıktan sonra ezilen mercimek, patates ve peynir
konur. Bıçak veya hamur işlerinde kullanılan hamur kesme makinesi
ile dikdörtgen biçiminde kesilir. Kesilen bu parçalar kare
şeklinde katlanarak tepsiye dizilir. Fırında pişirilir. İçine
mercimek koyularak yapılan cinsine de "Ağzı Açık"
adı verilir.
Sütlü Ovmaç Çorbası
Kırsal kesimde çok yapılan bir çorbadır. Bu çorba için
bir miktar su un süt koyulur. Önce una su karıştırılır. Arpacığa
benzer katı hamur taneleri elde edilir. Bu hamur parçaları
kaynayan suyun içerisine atılır. Suya süt ilave edilir. Tercihe
göre hamurlar doğrudan sütün içerisine salınır.
Kafkasya, Abhazya, Çeçenistan bölgelerinden göç eden bazı
toplulukların en önemli yemeklerinden birincisi "Çerkez
Tavuğu" dur. Bu yemek bu bölge topluluklarına ait olup
özel günlerde, bir ağır konuk geldiği zaman ve düğün yemeklerinde
yapılır.Yemesi çok lezzetlidir.
Mantı:Mantının da iki şekli vardır. Bir kıymalısı
yoğurtlu sarımsaklı olur, birde mercimeklisi olur.
|