HIRİSTİYANLIK'TA ORUÇ
Hıristiyanlık'ta da oruç farz
Hıristiyanlık'ta oruç Kilise'nin üçüncü emridir. Kuran'ın
bildirdiğine göre oruç Hıristiyanlara da farz kılınmıştır.
Hıristiyanlık'ta oruç ve perhiz aynı anlamda kullanılır.
Orucun amacı, işlenmiş günahların cezasını bu dünyadan
çekmeye başlamaktadır.
İncil, oruca büyük önem verir ve övgüyle bahseder.
Ancak orucun zamanı, uyulacak kurallar Hıristiyan mezhepleri
arasında farklılık gösterir
Hıristiyanlık'ta oruç tutma yaşı 21'de başlar. Hıristiyanlar,
60 yaşına kadar oruç tutar. Oruç konusunda 1966 yılında
alınan Roma kararlarında bu konu yazılı olarak belirtilmiştir.
Bir Hıristiyanın perhiz için ise, en az 14 yaşında olması
gerekir.
Hıristiyanlıkta iki çeşit oruç bulunur. Okaristi orucu
yani şükran orucu ve ekleziyastik oruç yani kilise orucu.
Bu iki çeşit orucu Katolik'ler tutar, Protestanlar
tutmaz. Hıristiyanlık, çarşamba, cuma ve cumartesi günleri
ile bazı yortuların arefe günlerinde oruç tutmayı teşvik
eder. Hıristiyan inancına göre, Hz. İsa, çarşamba günü
ele verilmiş, cuma günü çarmıha gerilmiş ve cumartesi
günü de gömülmüştür.
Hıristiyanlıkta Hz. İsa'nın öldükten sonra dirildiği
ve göğe çıkarıldığına inanılan Paskalya'da oruç tutulması
önemlidir. Paskalya öncesinde iki gün oruç tutmak dindar
Hırıstiyanlar arasında yaygın bir uygulamadır.
MUSEVİLİK'TE ORUÇ: YOM KİPPUR
Tevrat'ta bazı günlerde oruç tutulması emredilmektedir.
Yahudilikte oruç nefsi terbiye etme ve bazen de acı
çekme aracı sayılırken, bazen de Allah'a yaklaşma aracı
olarak kabul edilmektedir.
Tevrat'a göre, Hz. Musa Tur Dağı'nda 40 gün 40 gece
kalmış ve bu süreyi oruç tutarak geçirmiştir.
Arabistan'ın çeşitli bölgelerinde yaşayan Yahudiler
oruç tuttuklarında yatsıdan sonra da bir şey yemezlerdi.
Hatta bazı Müslümanlar da oruçla ilgili ayetler tamamlanmadan
önce aynı Yahudiler gibi hareket ederdi.
Babil döneminde matem ve üzüntü sembolü olarak oruç
tutulurdu. Yahudiler, Allah'ın kendilerine felaketler
verdiğine inandıkları dönemlerde sürekli oruç tutardı.
Yahudilikte oruca çocuklar, 12'nci yaşlarından bir
ay alınca başlar. Yahudilik'te tutulması gerekli görülen
tek oruç Yom Kippur adı verilen keffaret orucudur.
Kippur pişmanlık anlamındadır. Yahudiler bu günde günahlarından
pişman olurlar. Allah da onları affeder. Yom Kimpur
İbranice'de 'tövbe günü' anlamındadır.
Yahudilerin en büyük ibadet günlerinden olan Kippur,
büyük oruç günü olarak kabul edilir. Yom Kippur denen
ve 19 Nisan'da başlayıp ve bir hafta süren Pesah Bayramı
orucu ise genellikle Hamursuz Bayramı'ndan sonra gelen
pazartesi ve perşembe günleri tutulur.
Yahudilikte Yom Kippur'da oruç tutmak şarttır. İmsak
önceki akşam güneş batarken başlar. O gece ve ertesi
gün ilk iki yıldız görününceye kadar da yemek içmek
yasaktır. Bu süre yaklaşık 25 saattir. Yom Kippur orucunun
Hz. Musa'nın Allah'tan buyruklarını almak üzere Tur
Dağı'na gittiğinde Yahudilerin altın bir buzağıya tapınmalarından
ötürü tutulduğu anlaşılmaktadır.
Yahudiler Babil dönüşünden sonra Kudüs'ün tahrip edilmesi
ve diğer felaketler nedeniyle dört ayrı oruç daha ortaya
çıkarmışlardır. Bazı Talmud yorumcuları bu 4 orucun,
başka devletlerin himayesi altındaki Yahudiler tarafından
tutulması gerektiğini aksi takdirde gerekli olmadığını
belirtir.
Yahudilerde oruç genellikle şafağın sökmesinden ilk
yıldızın görülmesine kadar sürer. Ancak Yom Kippur gibi
bazı oruçlar ile bir akşamdan ertesi akşama kadar devam
eder.
DİĞER DİNLERDE ORUÇ
Nirvana'nın yolu oruçtan geçer: İnsanlık tarihinde dinlerin
neredeyse tümünde oruç tutmak yer alır. Semavi dinlerin
dışındaki dinlerde de orucunu önemli bir yeri vardır.
Örneğin Budizm'in kurucusu Buda, 'kurtuluşa' yani Nirvana'ya
ulaşmanın yolunun arzulardan vazgeçmekten geçtiğini
vurgular. Bunun pratik yolu da oruç tutmaktır. İşte
bazı dinlerde orucun yeri:
Hinduizm'de oruç: Hint dinlerinden Hinduism'de
oruç nefsi terbiye için yılın belirli aylarında ve günlerinde
oruç tutulur.
İbadet amacıyla duaların okunduğu günlerde oruç tutulması
gerekir. Hinduizm'de oruç genellikle belirli bazı besinleri
yememe, yani bir çeşit perhiz şeklindedir.
Taoizm'de oruç: Doğu kültürlerinin dinlerinden
Taoizm'de oruç, daha geniş bir anlamda ele alınmıştır.
Burada oruç, sağlığı koruma ve böylece yaşlanmayı geciktirme
özelliğiyle ön plana çıkar. Çinliler ayrıca, büyük bayram
günleri ile kötülüklerin arttığı dönemlerde de, kendilerini
korumak için oruç tutarlar.
Brahmanizm'de oruç: Güney Asya Hint dinlerinden
Brahmanizm'de her ayın 12 ve 13'üncü günlerinde oruç
tutmak gelenektir.
Brahmanizm'de yaşlılar hastalar ve çocuklar dahi oruçtan
muaf değildir. Bazıları insani isteklerini yenmek için
15 gün boyunca oruç tutar. Bu süre içinde bir yudum
sudan başka bir şey yiyip içmeleri orucu bozar.
Jainizm'de oruç: Hint dinlerinden Jainizm'de
orucun kuralları daha serttir. Jainistler kesintisiz
olarak 40 gün oruç tutarlar. Bu dinin kurucusu Mahavira'nın
(M.Ö 599-527)) kendisine işkence yaparak dinde yüksek
dereceye ulaşmaya çalıştığı, et ve yumurta yemediği
ve hatta ölünceye kadar da oruç tuttuğu söylenmektedir.
Budizm'de oruç: Güneydoğu Asya dinlerinden Budizm
oruca en fazla önem veren dinlerdendir. Budizm'in kurucusu
Buda'ya göre, ne dünyaya bağlanmak ne de dünyadan vezgeçmez
gerekir. Bu amaca ulaşmak için koyduğu kuralların birincisi
ise, her iki ayda bir oruç tutmak ve bu süre içinde
de toplum içinde tüm günahlarını itiraf etmektir.
Buda'ya göre sonsuz kurtuluşa, yani Nirvana'ya engel
olan tek şey arzulardır. Kurtuluş ancak arzuları terketmekle
sağlanır. Ve arzulardan kurtulmanın birinci yolu da
oruç tutmaktır.
Maniheizm'de oruç: Manilikte oruç, ışığı gönderen
güneş ve aya dua etmek amacıyla tutulur. Babil ve Asurluların
da orucu büyük önem verdiği bilinir.
Eski Mısır'da ise oruç genellikle dini bayramlarda
tutulur.
Avrupa yerel dinleri: Keltler'in oruç tuttuğu, eski
Roma ve Yunanlıların da orucu felaketlerden kurtulmak
için bir yol olarak kabul ettiği bilinir.
Kaynak: Hürriyet Ramazan 2007
|