|
Doğum eylemi yani "doğum sancıları", dış
ortamda yaşamaya hazır hale gelmiş bebeğin anne bedeninden
ayrılmasıyla sonuçlanan bir süreçtir. Bu sürecin başlangıcını
düzenli uterus kasılmalarının ortaya çıkması, bitişini
de bebeğin doğması, plasenta ve diğer gebeliğe ait yapıların
atılması, yani uterusun boşaltılması belirler.
Normal doğum genel anlamda vajinal yolla gerçekleşen
doğum demektir. Vajinal doğumların %96'sı baş gelişi,
geri kalan kısmı da makat gelişi şeklinde gerçekleşir.
Bu sayfada baş gelişi ile doğumun ayrıntıları anlatılmaktadır.
Makat gelişi ile vajinal doğum hakkındaki bilgileri
"Normal doğumun özel şekilleri" bölümünde
bulabilirsiniz.
Anne adayının bedeninin doğum eylemine hazırlanması
Doğum eyleminin başarıyla sonuçlanabilmesi için anne
adayının bedeninde eylem öncesi dönemlerde birçok hazırlık
yapılır. Bu hazırlıklar gebelik başladığı andan itibaren
başlar: Gebelik bedende algılandığı andan itibaren işlevsel
olarak her zaman kasılmaya hazır olan uterusun kasılmaları
baskı altında tutulmaya başlanır. Bebeğin olgunlaşma
süreci tamamlanana kadar da bu baskılama devam eder.
Gebeliğin ilerleyen dönemlerinde uterus üzerindeki baskı
azalmaya başlayınca kısa süren, genelde ağrıya yol açmayan
ve nadir gelen kasılmalar ortaya çıkar. Braxton-Hicks
kasılmaları denen bu kasılmalar anne adayı tarafından
da hissedilir. Bunların amacı serviksi (rahimağzı) doğum
eylemine hazırlamaktır.
Serviks (rahimağzı) olgunlaşması
Serviks normal şartlarda oldukça dayanıklı bir bağ
dokusundan oluşan, giriş kısmı kapalı, sert, koni biçiminde
bir yapıdır. Daha önce doğum yapmış olanlarda 1-2 cm
açık olabilir. Bu yapı, doğum eyleminde çok önemli bir
rol üstlenir: Uterus kasılmaları bebeği doğum kanalından
aşağı itmeye çabalarken serviks yaklaşık olarak 10 cm
genişliğinde açılarak bebeğin uterusun içinden çıkmasına
izin verir. Serviksin açılması uterusun doğum eylemi
esnasındaki kasılmalarıyla paralel gider. Serviksin
uygun bir şekilde açılabilmesi için buna hazır olması
gerekir. Doğum eylemine hazırlık döneminde servikste
bir dizi değişim başlar: Giderek kıvamı yumuşamaya başlar.
Yönü başta annenin bel kemiğine doğru iken öne doğru
yön değiştirir. Aynı zamanda servikste "silinme"
denen bir süreç gerçekleşir. Bu süreçte serviks uzunluğu
azalır ve yapı incelir. Olgunlaşmış bir serviks artık
doğum eyleminin yarattığı kasılmalara duyarlıdır ve
kasılmalarla açıklığı giderek artmaya başlar.
Daha önce doğum yapmamışlarda genellikle serviksin
olgunlaşma hazırlıkları tamamlandıktan sonra kasılmalar
başlar. Daha önce doğum yapmış olanlarda ise serviks
olgunlaşmasının bir kısmı doğum eylemiyle paralel gider
(Örneğin daha önce doğum yapmış olanlarda silinme doğum
eylemi esnasında tamamlanabilir).
Doğum eyleminin başlamasına ne kadar var?
Gebeliğinizin başından sonuna kadar düzenli olarak
rutin antenatal (doğum öncesi) kontrollerinize gittiniz.
Herşey yolunda gitti. Bebeğinizin tüm organ sistemleri
kendi kendine yetebilecek olgunluğa ulaştı. Doktorunuza
en son gittiğinizde doktorunuz artık "gününüzün
dolduğunu" ve bebeğin doğuma hazır olduğunu söyledi.
Bundan sonra sizi neler bekliyor?
İlk olarak hatırda tutmanız gereken, doğum belirtileri
başlamadığı sürece doktorunuzun sizi çağırdığı tarihlerde
antenatal kontrollere devam etmenizdir. Gebelerin yanlızca
%5'i tam 40. gebelik haftasında doğum yapar. Doğum eyleminin
40. gebelik haftasından iki hafta önce ya da iki hafta
sonra başlaması normal kabul edilir. Eylem başlamadığı
sürece genel olarak haftalık kontroller devam eder ve
bu kontrollerde bebeğin NST ve/veya ultrason ile iyilik
hali değerlendirilir.
Doğum eyleminin başladığı nasıl anlaşılır?
Yukarıda bahsedilen hazırlayıcı kasılmalar bazen o
kadar şiddetli olabilir ki doğum eylemiyle karışabilir.
Özellikle ilk doğumunu yapacak anne adayları gerçek
doğum sancısının nasıl bir şey olduğunu bilmediklerinden
bu hazırlık kasılmaları esnasında paniğe kapılabilirler.
Gerçek doğum sancılarının başladığını ve artık çantanızı
alıp hastaneye gitmeniz gerektiğini nasıl anlayacaksınız?
Gerçek doğum sancılarının en önemli özelliği düzenli
aralıklarla oluşmalarıdır. Önceleri daha az sıklıkla
ancak yine de düzenli aralıklarla gelen doğum sancıları
belli bir aşamadan sonra tipik olarak 10 dakikada üç
kez ortaya çıkar ve her bir kasılma yaklaşık 50 saniye
sürer. Gerçek sancılar istirahat etmekle geçmez. Şiddeti
de zaman içinde giderek artar. Kasılmaları karnınıza
ellediğinizde rahatlıkla hissedebilirsiniz. Eğer kasılmalarınız
belli bir düzene girmişse ve istirahatle geçmiyorsa
hastaneye gitme zamanıdır.
Doğum eylemine geçiş her zaman önce sancıların başlaması
şeklinde olmaz. Bazı anne adaylarında sancılar başlamadan
önce su kesesi açılabilir. Böyle bir durum ortaya çıkarsa
bebeğin değerlendirilmesi için hastaneye gitmelisiniz.
"Nişan" denilen hafif kanlı-sümüksü akıntı,
serviksteki bebeği koruyucu tıkacın atılmasından ibarettir.
Ek bir belirti ya da şikayet yoksa beklemeye devam edebilirsiniz.
Genellikle nişandan sonraki ilk iki günde doğum başlar.
Gebeliğinizin seyri esnasında size hemen doktora başvurmanızı
gerektiren acil durumlar doğum sancılarını beklemekte
olan anne adayları için de geçerlidir.
Bunlar özetle:
Şiddetli ve istirahatle geçmeyen düzenli kasılmalarınız
olursa doğum eylemi başlamıştır, hastaneye gidiniz.
Kasılmalarınız aşırı uzun sürüyorsa, kanamanız oluyorsa,
suyunuz gelmişse, bebek hareketlerinde azalma hissettiyseniz
ileri inceleme gerektiren bir durum var demektir. Hemen
doktorunuzla irtibata geçip hastaneye gidiniz.
Doğum için başvurduğunuzda hastanede yapılan ilk
incelemeler
Hastanede doktorunuzla buluştunuz. Doktorunuz sizin
gebe kartınızda bugüne kadarki antenatal kontrollerde
elde edilen bulguları tekrar gözden geçirecek ve sizden
şikayetiniz hakkında ayrıntılı bilgi alacaktır. Daha
sonra pelvik muayene yapılması için doğumhaneye alınacaksınız.
Pelvik muayene
"Tuşe" adı verilen bu elle muayene çok önemlidir:
Bu muayene serviksin açıklığı, silinmesi ve yumuşaması,
bebeğin başının doğum kanalının neresinde olduğu ve
amniyos kesesinin bazı özellikleri hakkında bilgi verir.
Ayrıca doğum kanalının giriş kısmı, kanalın özellikleri
ve doğum kanalının çıkış kısmı konusunda da önemli bilgiler
bu muayenede edinilir. Kanalın kemik ve yumuşak doku
yapısında bebeğin geçişine engel olabilecek durumlar
(çatı darlığı gibi) bu muayene esnasında ortaya çıkar.
Bebeğin durumunun değerlendirilmesi
Pelvik muayene bittikten hemen sonra bebeğin kalp atımları
ile uterus kasılmaları arasındaki ilişkinin değerlendirilmesi
amacıyla yaklaşık olarak 20 dakika süreyle kardiyotokografik
inceleme yapılacaktır. (Bazı doktorlar yalnızca fetoskop
denen cihazla bebeğin kalp atışlarını dinlerler.)
Doğum gerçekten başlamamışsa evinize gidebilirsiniz
Bu incelemeler sonucunda doktorunuz gerçek doğumun
başlamadığı yönünde karar verirse ve kardiyotokografi
(ya da fetoskop ile duyulan bebek kalp atışları) normalse
sizi istirahat amacıyla evinize geri gönderebilir. Özellikle
ilk doğumunu yapacak olan anne adayları genellikle doğum
eylemi henüz tam başlamadan başvururlar. Bu durumda
sizin gereksiz yere sattlerce hastanede kalmanızı engellemek
amacıyla bu yerinde bir karardır. Doktorunuz size gerçek
doğum sancılarının özelliklerini ayrıntılarıyla anlatacak
ve bu ağrıların başlaması durumunda ya da diğer başvurmanız
gereken özel durumlarda sizden tekrar başvurmanızı isteyecektir.
Bulgular gerçek doğum eyleminin başladığı yönündeyse
artık bebeğinizle kucaklaşmanıza saatler kalmış demektir.
Doğumhane kıyafetinizi giyebilirsiniz. Doğum eylemi
başlamıştır.
Doğumhaneye Hoşgeldiniz!
|
