|
insel yolla bulaşan hastalıklar
grubunda yeralan HPV enfeksiyonu, genital bölgede kondilom
adı verilen siğillerin oluşmasına neden olan ve bulaşıcılığı
oldukça yüksek bir virüs enfeksiyonudur. Virüsün bazı
alttiplerinin enfeksiyondan yıllar sonra genital bölgede
kansere yolaçtığından şüphelenilmektedir.
Gebelikte HPV enfeksiyonu bazen
doğum kanalınıı tıkayacak büyüklükte kitlelerin oluşmasına
neden olabilmektedir. Diğer bir tehlike de doğum esnasında
bebeğe bulaşan virüsün bebeğin ses tellerinde papillom
adı verilen kitlelerin oluşumuna neden olabilmesidir.
HPV nedir?
HPV (Human Papilloma Virus) genital bölgede ve mukozalarda
enfeksiyon yapan ve condyloma acuminatum (kondilom)
adı verilen siğil şeklinde kitlelerin oluşumuna neden
olan bir virüstür. Çoğu virüs hastalığında olduğu gibi
HPV de bir kez vücuda girdiğinde hücreler içinde yerleşir
ve zaman zaman alevlenmelere yolaçar. Bu yüzden kesin
tedavisi olmayan bir hastalık olarak kabul edilir.
Nasıl bulaşır?
HPV enfeksiyonu cinsel yolla bulaşan hastalıklar grubunda
yeralır. Özellikle çok sayıda cinsel eşi olan bireyler
ve bu bireylerin eşlerinde yaygındır. Virüsün bulaşması
başka bir bireyin enfekte bölgesinin (penis gibi) mukozalara
(ağız ve vajina gibi), ya da doğal olarak nemli bölgelere
(anüs gibi) temasıyla olur.
Nasıl belirti verir?
HPV bulaştıktan sonra 2-6 aylık bir kuluçka devresini
takiben genital bölgede ve/veya anüs etrafında sayıları
ve büyüklükleri değişken kondilom (siğil) adlı kitlelerin
oluşmasıyla belirti verir. Belirtiler bireysel özelliklerden
oldukça etkilenir ve özellikle erkeklerde enfeksiyon
tümüyle belirtisiz seyredebilir. Kadında da belirtisiz
seyredebilir, ancak "belirtisiz" seyreden
bu durumlarda büyüteçle (kolposkopi) yapılan ayrıntılı
incelemelerde dış genital bölge, vajina ya da servikste
çok ufak çaplı kitleler çoğu kadında saptanır. Özellikle
kadınlarda bazı durumlarda vajina-anüs arası bölgeyi,
anüsü ya da vajinayı tümüyle dolduran karnıbahar görünümlü
dev kitlelere de rastlamak mümkündür. Oral (ağız yoluyla)
genital seks uygulamalarında ağız mukozasında da lezyonlar
ortaya çıkabilir.
Anne adaylarında dev kitleler ortaya çıktığında ve
doğum kanalı tümüyle kapandığında doğumun vajinal yolla
gerçekleşmesi mümkün olmaz. Gebelikte büyüme eğilimi
gösteren bu dev lezyonların çapı gebelikten sonra genellikle
kendiliğinden önemli oranda geriler. Kondilom lezyonlarının
gebelikte neden büyüme eğilimi gösterdikleri henüz belirlenememiştir.
Kadınlarda bazen HPV enfeksiyonunun tek belirtisi jinekolojik
muayenede papsmear incelemesinde HPV enfeksiyonuna özgü
hücresel anormallikler bulunmasıdır.
Bulaştırıcılık özellikleri: HPV oldukça bulaşıcı bir
virüstür ve genital bölgedeki lezyonların mukozalar
ya da genital bölgelerle (cinsel ilişkide olduğu gibi)
kısa süreli teması bile bulaşması için yeterlidir. Genital
bölge mukozasının vajina yoluyla dış ortama açık olması
nedeniyle özellikle erkekten kadına daha kolay bulaşır.
Gebelikte geçirilen enfeksiyonun önemi nedir?
Genital bölgede kondilom (siğil) oluşumuna neden olan
HPV, hücrelerin içine yerleşerek hücrenin genetik yapısını
etkileyebilme özelliğine sahip bir virüstür. HPV'nin
çok sayıda alt tipi vardır. Bu alttiplerden bazıları
hücrelere olan etkileriyle hücrelerin kendi kendine
hızla ve kontrolsüzce çoğalabilen hücrelere dönüşmesine
neden olmaktadır. Hücrelerin kontrolsüzce çoğalma özelliği
kazanması ise hücrelerin bulunduğu dokuda kanser oluşumu
riskini beraberinde getirmektedir. Serviks, vagina ve
vulva kanserlerinin gelişiminde HPV'nin bu onkojen (kanser
yapıcı) alttiplerinin çok önemli bir rolü olduğu düşünülmektedir.
Bu etkiler uzun vadeli etkilerdir ve ancak onkojen etkiye
sahip HPV alttipleri tarafından başlatılırlar.
Gebelik açısından HPV enfeksiyonunun önemi daha
farklıdır:
Gebelik döneminden önce varolan ya da gebelikte yeni
çıkan kondilom kitlelerinin aşırı büyümesi bazen doğum
kanalının tıkanmasına neden olur ve vajinal yolla normal
doğum imkansız hale gelir.
Diğer bir istenmeyen durum da bebeğin doğum eylemi
esnasında doğum kanalından geçerken kanaldaki HPV'yi
kapması sonucu meydana gelir. Virüsün bulaşması bebeğinin
larinksinde (ses tellerinin bulunduğu organ) papillomlar
(ufak kitleler) oluşmasına neden olabilir.
Nasıl tanı konur?
Genital bölgedeki kitlelerin tipik görünümü tanı koymak
için yeterlidir. Şüpheli durumlarda kitlelerden biopsi
alınarak tanı koymak gerekebilir. Genital kondilomu
olan kadınların komple bir jinekolojik muayeneden geçmeleri
ve bazı HPV alttiplerinin onkojen (kanser yapıcı) özelliği
nedeniyle papsmear incelemesine tabi tutulmaları uygundur.
Şüpheli durumlarda ileri inceleme için kolposkopi (vulva,
vajina ve serviksin büyüteçle incelenmesi) ve gerekli
durumlarda şüpheli bölgelerden biopsi alınması gerekebilir.
Ayrıca günümüzde HPV'nin alttiplerini belirlemek ve
etkenin HPV'nin onkojen alttipi olup olmadığını saptamak
da mümkündür.
Nasıl tedavi edilir?
HPV enfeksiyonunun tedavisinde temel prensip nüksleri
en aza indirmek için kitlelerin mümkün olduğunca temizlenmesidir.
Bu amaçla virüslere etkili ilaçlar kullanılarak lokal
(bölgesel) tedavi ve büyük lezyonların koterizasyon
yoluyla yakılması şeklinde tedavi uygulanır. Gebelerde
kullanılan ilaçlar gebe olmayanlarda kullanılan ilaçlardan
farklıdır.
Hatırda tutulması gereken nokta tedavinin yanlızca
görünen lezyonları ortadan kaldırmakla sınırlı olduğudur.
HPV enfeksiyonu kronik seyreder ve kitleler ortadan
tümüyle kalksa da hücrelerin içinde gizli bir şekilde
yaşamını sürdüren virüsler sayesinde bulaştırıcılık
devam eder.
Gebelikte büyüyen lezyonlar doğum sonrasında belli
bir süre sonra kendiliğinden gerileyebileceklerinden
enfeksiyonu gebelikte tedavi etmeden önce doğumu beklemek
de uygun olabilir. Çok büyük kitlelerde kullanılması
gereken ilaç miktarını en aza indirmek için mümkün olan
tüm kitleler lazer ya da kriyoterapi (dondurma) yöntemi
ile mümkün olduğunca küçültülür.
Genital kondilomu olan anne adaylarının hijyenlerine
dikkat etmeleri ve virüs çoğalmasına zemin sağlayan
nemli ortamı yaratmamak için genital bölgelerini kuru
tutmaları önemlidir.
Gebelikte HPV varlığında nasıl bir yol izlenir?
HPV bebekte anomaliye yolaçan bir virüs değildir. Gebelikte
önemi kitlenin gebelikle beraber büyüme göstermesi ve
bazı durumlarda doğum kanalını kapatarak normal vajinal
doğumu engellemesidir. Diğer bir sorun da HPV enfeksiyonu
olduğu bilinen ve vajinal doğum yapan anne adaylarının
bebeklerinde ses tellerinde papillom (kitle) oluştuğunun
saptanmış olmasıdır. Ancak HPV enfeksiyonu olan her
anne adayının sezeryanla doğum yapması gerektiği konusunda
bir bilimsel gereklilik yoktur.
Korunma
HPV cinsel yolla bulaşan bir hastalık olduğundan bu
konuda alınan genel önlemlerin alınması HPV enfeksiyonundan
korunmada tek yoldur. Ancak HPV'nin bulaştırıcılığı
o kadar yüksektir ki, şüpheli ilişkilerde kondom kullanımı
bile koruyamayabilmektedir. Cinsel temas esnasında erkek
genital bölgesinin prezervatifle korunmayan kısımlarından
kadına ya da tam tersi kadından erkeğe bulaşma söz konusu
olabilir. Bu yüzden bariz kondilom lezyonları olanlarla
ilişkiye girmemek çok önemlidir.
|
