Merhaba,
Bu yazımda “bebeğiniz ne kadar prematüre?” ve “bebeğiniz
erken doğmuşsa sizi neler bekler?” konularına değinmek
istiyorum.
Bebeğinizin doktoru, prematürelik derecesine annenin
tıbbi kayıtlarına ve bebeğin durumuna bakarak karar
verir. Prematüreliğin derecesi, ortaya çıkabilecek zorlukların
riskini belirler. 37 haftadan biraz daha erken doğanlar
genelde hastahaneden çıkmalarını geciktirecek beslenme
problemleriyle karşılaşsalar da genelde iyileşirler
(uzun dönemde bir sorunları kalmaz). 28 haftadan erken
doğanlar ise çok daha ciddi problemlerle karşı karşıya
olup, hem hastahanede çok kalırlar, hem de uzun dönemde
kalıcı problemleri olabilir. Karşı karşıya kalabileceğiniz
risklerin açıklamalarını mutlaka doktorunuzdan öğrenmeniz
gerekir.
Prematüreliğin Ölçülmesi:
Normal bir gebelik 40 hafta ya da 280 gün sürer. Eğer
37 haftadan önce doğum gerçekleşirse bebek prematüre
kabul edilir.
Prematüre bebekler gebelik yaşına göre 3 gruba ayrılmaktadır:
I. Grup : İleri derecede (24-31 hafta)
II. Grup : Orta derecede (32-35 hafta)
III. Grup : Sınırda (36-37 hafta)
Prematüre bebeklerin üçte ikisi sınırda preterm bebeklerdir.
Prematüreliği tahmin etmenin diğer bir yolu da doğum
ağırlığıdır. Genel kaide; “ne
kadar prematüre ise o bebek o kadar hafiftir”
şeklindedir. Bunun için kullanılan çeşitli terimler
vardır.
Düşük Doğum Ağırlığı:
Bebeğin doğumda 2500 gramdan az olması
Çok Düşük Doğum Ağırlığı:
Bebeğin doğumda 1500 gramdan az olması.
Doğumda ağırlığı ölçmek kolayken bunun gebelik yaşı
ile uyumluluğunu ölçmek bazen zordur. Genelde 2500 gramın
altında doğan bebekler prematüredir. Fakat 2500 gramdan
fazla doğan prematüreler de vardır. Ayrıca zamanında
doğduğu halde 2500 gramın altında olan bebekler de vardır.
Eğer prematüre bir bebeğe sahipseniz bazı sağlık sorunları
ile karşı karşıya kalabilirsiniz veya herşey çok yolunda
da gidebilir. Doğum haftası ne kadar erkense veya doğum
ağırlığı ne kadar düşükse sağlık sorunları yaşama riski
de o kadar artar. Bu nedenle doktor kontrollerini sıkı
bir şekilde yaptırmanız gerekir.
Bebeğiniz erken doğmuşsa öncelikle sizi yoğun bir doktor
trafiği bekler. Bu trafik sağlık sorunlarının durumuna
göre zaman içinde azalır ya da artabilir. İşte kendi
tesbitlerime dayanarak size önerebileceğim doktor kontrolleri…
Yapılması gereken sağlık kontrolleri:
Göz Muayenesi (ROP yani prematürelik retinopatisinin
gelişip gelişmediğinin tesbiti için bir göz doktorunun
muayene etmesi şarttır. İlk kontrol bebek doğduktan
4 hafta sonra yapılmalıdır. Erken teşhiste tedavisi
olan bu göz rahatsızlığı geç teşhis edilirse körlüğe
kadar varabilen sonuçlara ulaşabilmektedir. Fakat bu
muayeneyi her göz doktoru yapamamaktadır. İstanbulda
bulunanlar için belirteyim, Cerrahpaşa Tıp Fakültesinde
ve İstanbul Tıp Fakültesinde ROP muayenesi yapılmaktadır.
Diğer illerde de üniversite hastahanelerinde bu muayene
muhtemelen yapılıyordur).
Fizik muayene (Özellikle I. Grup prematüre bebeklerde
çocuk doktorunuzun dışında bir fizyoterapistin de muayene
etmesi çok faydalı olacaktır. Spastisite, refleks canlılığı
ve bunun gibi motor gelişimi etkileyebilecek sorunlar
erken teşhis edilirse tedavileri fizik tedaviyle yapılmaktadır.
Bebeğiniz en az 1 veya 2 aylık olunca bu kontrolden
geçmesinde çok büyük fayda bulunmaktadır).
Nörolojik Muayene (Özellikle I. ve II. Grup prematüre
bebeklerin pediatrik nörolog muayenesinden geçmesinde
fayda vardır. Bir sorun olmasa dahi bir müddet nörolojik
muayeneler yaptırılmalıdır. Özellikle yoğun bakımda
sarılık, havale veya beyin kanaması geçiren bebeklerde
nörolojik muayene şarttır. Bu tip sorunlar yaşanmamış
olsa bile en azından bir müddet, çocuk nöroloğunun takibinde
olmasının zararı olmayacağı gibi, pek çok faydası dokunacaktır.
Bu konuda anne-babaların gözünden önemli olabilen bazı
detaylar kaçabilmektedir).
İşitme Muayenesi (Doğum ağırlıkları 1500 gramın
altında olan bütün bebeklerin işitmeleri dikkatli değerlendirilmelidir.
Bunun dışında ailede sağırlık öyküsü varsa, bebek menenjit
(beyin zarı iltihabı) veya hiperbilirübinemi (sarılık)
nedeniyle kan değişimi geçirmişse, zor ve uzun sürmüş
doğumla doğmuşsa, rahim içi enfeksiyon öyküsü varsa
işitme muayenesi mutlaka yapılmalıdır. İşitme muayenesinin
bebek altı aylık olmadan yapılması önerilmektedir. Bu
tip işitme muayeneleri yine üniversite hastahanelerinin
odyoloji servislerinde yapılmaktadır).
Yukarıda bahsettiğim 4 ana başlıktaki sağlık kontrolleri
her prematüre bebek için yapılmalıdır. Kendi yaşadıklarımıza
ve edindiğim bilgilere dayanarak söylüyorum, özellikle
I. ve II. Gruptaki prematüre bebekler için bu tetkikler
istisnasız yapılmalıdır.
Bunların yanında eğer bebeğinizde gelişen başka sağlık
sorunları varsa (kalp, akciğer, sindirim sistemi vs.)
bu konularda da çocuk doktorunuzun sizi yönlendireceği
uzman doktorlara gitmeniz gerekecektir.
Biz hastahaneden çıktığımız zaman çocuk doktorumuzun
dışında 5 ayrı doktora gidiyorduk. Bunlar göz muayenesi
için, fizik tedavi için, akciğerleri için, kalp tetkikleri
için, nörolojik tetkiler için gittiğimiz doktorlardı.
O zamanlar bu doktor trafiğinden ve yapılan tetkiklerden
çok bunalıyor, moralmen de olumsuz etkileniyorduk. Çünkü
her zaman güzel sözler duymayabiliyorduk… Fakat şimdi
ne kadar doğru bir iş yaptığımız ortada. Artık Caner
2.5 yaşında… Rutin götürdüğümüz çocuk doktorumuz dışında
nöroloğa yılda 2 kere gidiyoruz. Göz doktoruna ise 5
yaşında gideceğiz. Akciğer, kalp ve fizik tedavi için
artık gitmiyoruz. Fakat erkenden bu doktorlara gitmeseydik
belki halen her ay aynı doktorlara gidiyor olabilirdik.
|